Apple’ın şirket stratejisi ağır eleştiriye uğruyor

Apple 2015 mali yılını rekor düzeydeki 234 milyar dolar kârla şimdiye kadarki en başarılı yılı ilan ederken, GoodElectronics ve Çokuluslu Şirketlerle İlgili Araştırma Merkezi (SOMO), şirketin işletme modelini ve uygulamalarını ağır bir şekilde eleştiren bir rapor yayımladı.

“Zengin şirketler, yoksul toplumlar: Apple'ın finansallaşması” başlıklı rapor 27 Ekim'de yayımlandı. Aynı gün Apple da 2015 mali yılı verilerini yayımladı. Rapor, muazzam kârlarını yeniden üretime yatırmak yerine ısrarla finansal getiriyi azamiye çıkarmak için kullanma arayışı nedeniyle çokuluslu şirketi ağır bir şekilde eleştiriyor.
Raporda, Apple'ın üretimi fütursuzca düşük ücretli ülkelere ve vergi cennetlerine kaydırmak suretiyle maliyetleri asgariye indirdiği vurgulanıyor. Ayrıca, Apple'ın giderek kurumsal bir yatırımcı olarak faaliyet gösterdiği, kârının büyük bir bölümünü finans piyasalarına kaydırdığı belirtiliyor.

Rapora göre, Apple’ın şirket stratejisi münferit bir örnek değil. Artan sayıda çokuluslu şirket aynı model uyarınca davranıyor. Şirketin dar bir yönetici ve hissedar grubunun dışında kimseye yarar sağlamayan bu model Avrupa'da işsizliğin artmasına, borçların kabarmasına, eşitsizliğin derinleşmesine ve mali kemer sıkmaya yol açıyor; Küresel Güney'de ise güvencesiz ve düşük ücretli işlerin yaygınlaşmasını körüklüyor.

Raporda şu saptama yapılıyor: “Apple kamu yatırımlarından büyük ölçüde yarar sağlarken, özellikle vergi mükellefi yurttaşlara ve işçilere (kurumlar vergisiyle finanse edilen) kamu yatırımı ve ücret biçiminde sağlanan getiri son derece yetersiz kalıyor.”

Rapor değişik bir işletme modelinin mümkün olduğunu vurguluyor. Ama bunun için hükümetlerin çokuluslu şirketlere yönelik yeni düzenlemeler getirmesi gerekiyor. Bu düzenlemeler çokuluslu şirketlerin:
• vergilerde adil bir pay ödemesini,
• insana yakışır ücretler ödemesini,
• nakit rezervlerini finansal varlıklar yerine üretime yatırmasını
sağlamalıdır.

Rapor, bu değişikliklerin, güçlü ve sürdürülebilir bir topluma katkıda bulunarak Apple gibi çokuluslu şirketlere ve onların hissedarlarına da yarar sağlayacağı sonucuna varıyor.
SOMO kâr amacı gütmeyen, Hollanda merkezli bir araştırma ve danışmanlık kurumudur. Çokuluslu şirketlerin politikalarının araştırılması konusunda uzmanlaşmıştır. GoodElectronics ise insan hakları ve sendikal haklarla ilgili ağları, örgütleri ve kişileri bir araya getirmektedir. Her iki kuruluş da IndustriALL Küresel Sendika ile ortak çalışmalar yürütmektedir. 

Kaynak: IndustriALL Küresel Sendika