İş(veren) Güvenliği Paketi

Ermenek'te yaşanan iş cinayetinin ardından büyük iddialarla gündeme getirilen ve haftalardır meclis komisyonlarında görüşülen "iş güvenliği" paketinin komisyon görüşmeleri tamamlandı.

İş güvenliği iddiasıyla ortaya atılan paket yetersiz-eksik düzenlemeleri ve işverenleri ödüllendiren hükümleriyle adeta bir işveren güvenliği paketine dönüştü. Pakette iş güvenliği ile ilgili kimsenin itiraz etmeyeceği bir kaç yetersiz ve sınırlı hükme yer verilirken, işverenlere çok sayıda af ve erteleme sağlandı. Bakmayın adının iş güvenliği paketi olmasına, yeni bir torba yasa gündemde. Adı iş güvenliği olan paket ile 33 yasada değişiklik öngörülüyor. Pakette İmar Kanunu'ndan, Kat Mülkiyeti Kanunu'na, Harcırah Kanunu'ndan Gelir Vergisi Kanunu'na kadar pek çok kanunda değişiklik yapılıyor, iş güvenliği adı altında birbiriyle ilgisiz yasalar aynı torbaya konmuş durumda.

Paketle çalışanların kendisine yazılı olarak üç defa uyarı yapılmasına rağmen iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine aykırı hareket etmesi halinde iş akdinin tazminatsız feshi öngörülüyor. Bu hüküm keyfi işten çıkarmayı kolaylaştıracak nitelikte, insafsız ve isabetsiz bir düzenleme. Ölümlü iş kazası yaşanan maden işyerlerindeki işverenlere kamu ihalelerinden mahkeme kararıyla iki yıla kadar men cezası getirildi. Dikkat edilecek olursa bu yaptırım sadece maden işyerleri için söz konusu ve üst sınırı iki yıl. 301 işçinin ölümünden sorumlu Soma AŞ davanın bitiminden sonra en çok iki yıl ihaleden men edilebilecek. Yetersiz ve uygulama imkânı olmayan bir yaptırım.

Paket ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere af getiriliyor. Tehlikeli ve çok tehlikeli işçi çalıştıran işletmeler için getirilecek bu isabetsiz af önümüzdeki dönemlerde de bir beklenti doğurup iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi yükümlülüğünden kaçınmaya yol açacak. Tehlike sınıfları ile iş güvenliği uzmanlığı sisteminin derecelendirilerek eşleştirileceği sistemin 4 yıl süre ile ertelenmesi yanında, tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 6, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1 buçuk yıllık bir ek erteleme sağlanıyor. Böylece 6331 sayılı İş Güvenliği Kanunu bütüncül uygulanabilir bir kanun olmaktan çıkarılıyor ve sistem paramparça hale getirilmiş oluyor.

Üç yıl içerisinde iş ölümlü ya da yaralanma ile sonuçlanan iş kazası yaşanmayan işyerlerine ek bir teşvik getiriliyor. Buna göre herhangi ölümlü ya da yaralanma ile sonuçlanan iş kazası yaşamayan işyerleri açısından işverenlerin ödedikleri işsizlik sigortası primlerinin üç yıl boyunca yüzde ikiden yüzde bire düşürülmesi söz konusu olacak. Böylece işverene yasaya uygun davranmasından dolayı sağlanacak olan bu teşvik işçinin sırtından (işsizlik sigortası fonundan) sağlanmış olacak. Öte yandan böyle bir teşvik istemi özellikle küçük yaralanmalı iş kazalarının gizlenmesine yol açabilecek. Tasarının alt komisyondaki metninde yer alan ve komisyon tartışmaları sırasında muhalefet milletvekilleri tarafından yapılan itirazlar neticesinde metinden çıkarılan büyük bir skandaldan da söz etmek gerek. Bu hüküm genç işçi ve kadın işçi çalıştırma halinde işverenlere getirilen teşvik sisteminden usulsüz bir biçimde yararlanan işverenlere af getiriyordu.

Komisyonun CHP milletvekilleri tarafından yazılan muhalefet şerhine göre, söz konusu düzenlemeden etkilenecek işçi sayısı 380 bin ve kamunun alacağı ise yaklaşık 76 Milyon TL idi. Bir diğer ifadeyle yalan beyanda bulunarak teşvik sisteminden yararlanan işverenlerden kamunun alacağı olan 76 milyon TL'den vazgeçiliyordu. Ancak komisyon görüşmeleri sırasında muhalefet tarafından yapılan eleştiriler karşısında hükümet geri adım attı ve kamunun 76 milyon TL'sinin işverenlere peşkeş çekilmesi engellenmiş oldu.

İş güvenliği paketi, iş cinayetlerinin gerçek nedenlerini göz ardı eden, taşeron ve esnek çalışma sisteminin devamını sağlayan bir yaklaşımla hazırlandı. İşçiler için getirdiği önlemler sınırlı ve zayıf iken işverenler için ödül sayılabilecek hükümlere yer verildi. Pakette pek çok başka netameli hüküm var, bunları ele almaya devam edeceğiz.

 
 
Kaynak:BirGün Gazetesi \Aziz Çelik