Fas'ta Güvencesiz Çalışmaya Karşı Mücadelede Koordinasyon Sağlanıyor

Fas'ta koruyucu mevzuata rağmen, güvencesiz çalışma hızla yaygınlaşıyor. IndustriALL‘ üyesi sendikalar verdikleri mücadeleyle binlerce güvencesiz işçiye sürekli işçi statüsü kazandırıyor. 
Fas'ta belirli süreli sözleşmeler ve geçici taşeron çalışması konusunda resmi sayısal veriler yok. Ne var ki ülkedeki sendikalar bu istihdam biçimlerinin arttığını bildiriyor. Bunu Fas sosyal güvenlik sisteminin verileri de doğruluyor. Buna göre, sosyal güvenlik sisteminden yararlanan geçici işçilerin sayısı 2008 ile 2013 arasında iki katına varmış.

17 Kasım günü, IndustriALL’a üye Fas sendikaları, güvencesiz çalışmaya karşı mücadeleyi nasıl koordine edecekleri konusunu görüşmek üzere Kazablanka'da bir araya geldi. Yürürlükteki iş yasasına göre, geçici çalışmanın istisna olması gerekiyor. Ama ülkede güvencesiz çalışmanın kötüye kullanılması bu kuralı açıkça ihlal ediyor. Sendikalar bu ihlallere karşı mücadele edebilmek için veri toplamak gerektiği konusunda anlaştı.

Bu toplantı, Fas sendikalarının Mısır ve Tunus'tan gelen sendikalarla güvencesiz çalışmaya karşı mücadele konusunda deneyim alışverişi yapmasına da olanak sağladı.

IndustriALL Küresel Sendika'nın Fas'taki üyeleri, güvencesiz çalışma uygulamasını sınırlamak ve geçici sözleşmeleri sürekli sözleşmeye dönüştürmek için şirket düzeyinde mücadele veriyor. 

2010'dan beri, Fas'ta otomotiv sektöründeki üretim artışı nedeniyle, otomotiv şirketleri ve onların Fas'taki tedarikçileri, belirli süreli sözleşmelerle yüzlerce işçi istihdam ediyor ve geçici taşeron işçiliği uyguluyor.

Ulusal sendikal merkez/konfederasyon UMT'nin verdiği bilgiye göre, oto tedarikçisi bir firmada yapılan toplu sözleşmeyle, 500'den fazla belirli süreli sözleşmeli işçi ve taşeron işçisi sürekli işçi statüsüne geçirildi. Bunun sonucunda, daha önce bu olanaktan yoksun olan işçiler sağlık sigortasından ve ikramiyelerden yararlanmaya başladılar. Geçici işçi olarak çoğu sadece asgari ücret alabiliyordu. Toplu sözleşme görüşmeleri sürüyor ve sendika 220 geçici işçiyi daha sürekli statüye geçirmeyi planlıyor.

2008 ile 2014 yılları arasında, ulusal sendikal merkez CDT'ye bağlı SNTP'nin (Fosfat İşçileri Sendikası) verdiği bilgiye göre, toplu sözleşmeyle, 2.400 taşeron işçisi sürekli statüye geçirildi.
Managem grubuna bağlı Samine'de bir madende, maden ve enerji sendikası SNEM/CDT, yıllardır geçici işçi statüsünde çalışan belirli süreli sözleşmeli 120 işçiyi sözleşmeyle sürekli statüye geçirdi.

Yine Managem grubuna bağlı Tinghir gümüş madeninde, aynı sendika, 2001'de toplu sözleşmeyle, üretimle ilgili bütün faaliyetlerin taşerona verilmesini yasakladı. 

Fas'taki IndustriALL üyesi sendikalar güvencesiz işçileri daha iyi korumak için alternatif stratejiler geliştiriyor. Enerji sendikası FNTE/UMT ile SNEM ve SNTP, ana işveren ile taşeron firmalar arasındaki ticari sözleşmelere taşeron işçilerinin haklarını koruyan (sendika özgürlüğü, iş sağlığı ve güvenliği standartları, işçilerin sosyal güvenlik sistemine zorunlu kaydı, ücretlerin en azından ulusal asgari ücret düzeyinde olması gibi) hükümler girmesini sağladı.

Kazablanka'daki toplantıya katılan sendikalar, güvencesiz çalışmaya karşı mücadelenin sürdüğü ve konunun IndustriALL Fas konseyinin bir sonraki toplantısında görüşülmesi konusunda anlaştı.
IndustriALL'un genel sekreter yardımcısı Kemal Özkan şu değerlendirmeyi yaptı:
“Fas'ta işverenlerin doğrudan ve sürekli istihdamı zayıflatma ısrarlı çabalarına rağmen, IndustriALL üyesi sendikalar birçok şirkette güvencesiz çalışmanın yaygınlaşmasını toplu sözleşmeyle sınırlamayı başardı. Bu önemli bir kazanımdır.
Ne var ki bu çetin bir mücadeledir. Üye örgütlerimizin mevcut yasaların daha iyi uygulanmasına, belirli süreli sözleşmelerin ve taşeron işçiliğinin uygulanmasının kısıtlanmasına yönelik çağrısını kararlılıkla destekliyoruz. Güvencesiz çalışmaya karşı mücadeleyi daha da koordine etme isteklerini de memnuniyetle karşılıyoruz.”