Haşmeya Alsaadavi ile Söyleşi

Haşmeya Alsaadavi, Industriall Küresel Sendika'ya bağlı Basra Elektrik İşçileri ve Teknisyenleri Sendikası'nın başkanı. IndustriALL Yönetim Kurulu üyesi olarak ise Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki işçileri temsil ediyor. 2003'te Irak'ta ulusal bir sendikaya yönetici seçilen ilk kadın oldu ve ayrıca, Arapça konuşulan ülkelerde sendika yöneticisi olan ilk kadın.

Saddam Hüseyin döneminin sonunda bir sendikaya katılabilmek nasıl bir şeydi?

Rejiminin ilk döneminde, 1987'de, Saddam Hüseyin kamu sektöründe sendikal çalışmayı engelleyen bir kararname çıkardı. Bu kararname devlete ait enerji sektöründeki tüm çalışanları da kapsıyordu. 2003'te rejimin devrilmesinden hemen sonra, işçilerin haklarını savunma konusunda bir olanak bulunduğunu gördüm. Bunun üzerine, bir grup gencin yardımıyla, Basra'da elektrik işçileri için sendika kurmaya giriştim.

Kadın olarak sendika başkanı seçilirken ne tür zorluklarla karşı karşıya kaldınız?

Başlangıçta, bir kadının sendika yönetmesi fikrine alışık olmayan az sayıda sendikacı dışında, herhangi bir zorlukla karşılaşmadım. Seçimde üç başkan adayı vardı; iki erkek ve ben. Ben kazanınca öbür adaylar görev sürem boyunca zorluklar çıkardılar. Sendika işçiler ve sendikanın üyeleri açısından önemli kazanımlar elde etmeyi sürdürdü, bu nedenle ikinci dönemde tekrar seçimleri kazandım ve başkanlığımı korudum.

Yönetici seçilmenizden bu yana sendikanız işçileri nasıl örgütlüyor ve savunuyor?

Örgütlendikten sonra, enerji üretimi, nakli ve dağıtımı gibi bütün sektörlerde sendika komiteleri kurduk. İşçilerin taleplerini karşılamaya ve sürdürülebilir enerji üretimini gerçekleştirmeye giriştik. Esas olarak müzakere yöntemini kullanıyorduk, ama zorluklarla karşılaştığımızda işyerlerinde oturma grevleri örgütledik ve resmi tatillerde belediye binasının önünde gösteriler düzenledik. İşçilerin ve üyelerimizin taleplerini medyada da dile getirdik. Bütün bu mekanizmaları kullanarak büyük bir başarı elde ettik. Bu arada elektrik sektöründe 2.500 dolayında taşeron işçisi ya da geçici işçinin sürekli istihdamını sağladık.

Irak'ta sendika yöneticisi olarak ne tür zorluklarla karşılaştınız?

Asıl zorluklar, enerji tesislerindeki yolsuzlukla mücadeleye katılmamdan kaynaklandı. Enerji sektöründe yolsuzluğa bulaşmış yöneticilerin desteklediği milislerce tehdit edildim.Ne var ki ölüm tehditleri alan sadece ben değildim. Birçok yurtsever kadın ve erkek yaptıkları çalışmayı hayatıyla ödedi. Temsilciler Meclisi'ne (parlamentoya) aday olmamdan sonra da Irak'taki dini siyasal partilerle bağlantılı milislerden tehditler aldım.

Ölüm tehditleri sizi ve ailenizi nasıl etkiledi?

Elbette bu tehditler ailemi ve özellikle oğlumu ciddi biçimde kaygılandırdı. Ölüm tehditlerinden sonra, oğlumu okula göndermedik, öğrenimine iki ay ara vermek zorunda kaldı.

Irak'ta şiddet işçileri nasıl etkiliyor?

Teröristler birçok üretim tesisini ve enerji iletim hattını hedefledi ve bombalı saldırılar işçilerin ölümüne yol açtı. Enerji hatlarında işçiler öldürüldü ve kaçırıldı.

Yeni bir iş yasası için on yıldır başarılı bir kampanya yürütüyorsunuz. Yeni yasa işçiler açısından nasıl bir fark yaratacak?

Ağustos 2015'te, Irak parlamentosu yeni bir iş yasası çıkardı. Yasa özel ve karma sektörlerdeki ve kooperatif sektöründeki işçileri kapsıyor, ama memurlarla ilgili yasa kapsamına giren işçileri dışta tutuyor. Yeni iş yasası, çocuk işçiliğini, ayırımcılığı ve cinsel tacizi yasaklamanın yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliği ile yıllık izin konularında iyileştirmeler içeriyor. Çalışan kadınlar analık ve gebelik izni konusunda bazı iyileştirmelerden de yararlanabilecek. 
IndustriALL ve küresel sendikal dayanışma, ILO sözleşmelerine uygun yeni bir iş yasasının kabul edilmesinde önemli bir rol oynadı.
Ne var ki, kamu sektöründeki sendikalar üzerindeki yasak, sendikalar yasasının çıkarılmasına kadar sürecek. Irak hükümetini 87 nolu ILO sözleşmesini imzalaması ve onaylaması için zorluyoruz. Sözleşme şimdi onaylanmak üzere parlamentoda. Bu, sendikalar yasasının kabulüne zemin hazırlayacak.

Irak'ta sendikalar ne tür zorluklarla karşı karşıya?

Hükümet , sendikaların baskısından kurtulma çabasıyla, kamu sektöründeki işçilerin örgütlenme hakkı olmadığını öngören Saddam Hüseyin kararnamesini 2009'da uygulamaya başladı.
Hükümet, ayrıca, polis ve güvenlik güçlerine yönelik resmi bir yazılı talimat yayımladı. Talimat, kamu sektöründeki her tür sendikal eylemin terör yasasının 4. maddesine göre cezalandırılacağını öngörüyordu.
Petrol ve enerji sektöründe (limanlarda, demiryollarında, belediyelerde, vb) sendikalara saldırı başlatıldı, sendikalar kapatıldı.
Bu nedenle, kamu sektöründe sendikal hak ve özgürlükleri içeren yeni bir yasaya acil ihtiyaç var. Bu gerçekleşince, işçilerin haklarını savunmak için demokratik sendikalar kurma özgürlüğümüz olacak.

Herkese elektrik sağlanması konusunda uzun süredir bir kampanya yürütüyorsunuz. Kampanya nasıl gidiyor?

Sendikamız halka enerji sağlanması konusunda yoğun bir lobe çalışması yaptı ve enerji sektöründeki yöneticilerle ortak çalışma yürüttü. Irak'taki enerji tesislerini işleten çokuluslu şirketlerin sürekli enerji sağlamasını güvence altına almak için, Elektrik Bakanlığı yöneticileriyle bir dizi toplantı yaptık. Ne yazık ki sektöre dal budak salmış yolsuzluk ağır bastı. Bazı istatistikler, 2003'ten beri, Irak'ta elektrik sektörünü geliştirmeye ayrılan yaklaşık 40 milyar doların boşa harcandığını gösteriyor.
 

Gelecekle ilgili umutlarınız neler?

Sendikal haklar ve özgürlüklerle ilgili bir yasanın çıkarılmasını umut ediyorum. Ayrıca, görevden ayrılmadan önce sendikayı güçlendirmek istiyorum. Irak'ta güvenliğin yeniden sağlanmasını, ben ve halkım için gerçek bir korku kaynağı olan terörizm ve IŞİD kâbusunun sona ermesini umut ediyorum.
Öbür sendikalar Irak'taki işçilere destek ve dayanışmalarını nasıl gösteriyor? 
Yıllarca sendikalardan ve uluslararası örgütlerden destek ve dayanışma aldık. Bu örgütler birçok ülkede Irak elçiliklerine giderek ve eylemler düzenleyerek destek verdiler. İşyerlerinden uzak yerlere sürülen sendikacıları desteklediler ve mahkemelerin hukuksuzluğuna maruz kalanlarla dayanışma içinde oldular. Burada, 2013'te zor koşullarda, çalışma bakanıyla, meclis başkanıyla ve milletvekilleriyle görüşmek üzere Irak'a gelen IndustriALL heyetinin oynadığı önemli rolü vurgulamalıyım. Bu desteğin sürmesini bekliyoruz. Bu sayede, sendikal özgürlükleri güvence altına alan bir yasanın ve işçiler için bir sosyal güvenlik yasasının çıkarılmasını sağlamamız kolaylaşmış olacaktır.

Kaynak: Global Worker / IndustriALL Küresel Sendika