Madende çalışma süresi düşmüyor

Tasarı, maden çalışanlarına yönelik düzenlemelerin yanı sıra, taşeron işçiler, kamu alacaklarının yapılandırılması, eğitim sistemi, özelleştirme ve kentsel dönüşümün de aralarında bulunduğu bir çok alanda düzenlemeler getiriyor.
Soma katliamından sonra madencilerin çalışma koşullarını iyileştirilmeye yönelik düzenlemelerle gündeme getirilen yasa tasarısı daha sonra genişletilerek 150 maddeye ulaştı.

Maden İşçilerinin Talepleri
Katliamın ardından Ankara'ya giden madenciler burada bir dizi görüşme yapmış, Başbakan ve bakanlardan çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik sözler almışlardı. Alınan sözler;
Devlet tarafından denetimler yapılana ve teftiş raporları tamamlanana kadar kimse madenlere inmeye zorlanmayacak,
Kimseye bu süre içerisinde çıkış verilmeyecek,
Maaşlar tam şekilde, eksiksiz ödenecek,
Maaşlar en az 2000 TL olacak, 6 maaş ikramiye verilecek,
Kanunda yeraltında günlük 7,5 saat yazan çalışma süresi, 6 saat olacak, Haftalık çalışma saati 36 saati asla geçmeyecek,
Emeklilik yaşı 55'ten 49’a düşürülecek,
Ölen madenciler sivil şehit statüsünde sayılacak,
Ölen madencilerin yakınlarına 1400 TL- 1500 TL arasında ölüm aylığı bağlanacak,
Ölen madencilerin yakınlarına TOKİ’den ev verilecek, yakınlarından 1 kişiye istihdam sağlanacak.
Resmi tatiller ve senelik izinler yeraltı sigortası olarak yatırılacak,
Taşeron sistemi kaldırılacak şeklindeydi.

Toplam çalışma süresi 45 saat
Katliamın ardından işçilere verilen ve en çok ilgilendiren sözlerden biri çalışma süresiyle ilgiliydi. İşçilerin güvenliği açısından hayati önem taşıyan bu madde de değişikliğe gidildi. Ancak yapılan değişiklikle işçilerin çalışma süresinin kısalması garanti altına alınmıyor.

Hükümet tarafından meclise sunulan Tasarı ile İş Yasası'nın 63. Maddesi'ne "yeraltı işlerinde çalışan işçiler için çalışma süresi haftada en çok otuz altı saat olup günlük çalışma süresi altı saatten fazla olamaz" hükmünün eklenmesi öngörülüyordu. Böylece yeraltı maden işçilerinin 36 saatten fazla çalıştırılması mümkün olmayacaktı.

Ancak alt komisyon çalışmaları sırasında verilen bir önergeyle madencilerin çalışma süresi şu şekilde değiştirildi: "Yeraltı işlerinde çalışan işçiler için yer altındaki çalışma süresi, haftada en çok 36 saat olup günlük altı saatten fazla olamaz." Yapılan değişiklikle “yeraltındaki çalışma süresi” denilerek toplam çalışma saatini 45 saat olarak kalması, sadece yeraltındaki çalışma süresinin 36 saat olması planlanmış. Böylelikle geri kalan saatlerde patron işçiyi yeraltı dışında istediği yerde  çalıştırabilecek.
 

Yeraltı İşçisine Yaşam Odası Yok
Maden işçilerinin oluşacak kazalarda yaşamlarını güvenceye alacak “yaşam odaları”nın zorunlu hale getirilmesi için verilen öneri de reddedildi. Ancak yaşam odaları reddedilirken maden işçilerine yönelik Tasarıya koyulan maddelerden kaynaklı olası maliyet artışını karşılamak üzere aralarında Soma Holding’in de bulunduğu maden işverenlerine yıllık 250 milyon lira fiyat farkı ödenmesi kabul edildi.
Tasarı'da maden işçilerinin lehine olduğu söylenen bazı maddeler nedeniyle maden şirketlerinin  kârlarında yaşayacakları olası düşüşe  hükümet garantör oluyor. Tasarıya konan geçici maddeyle rödövans ve hizmet alımı yoluyla devletle (TKİ) sözleşmesi devam eden şirketlerin maliyetlerindeki artışların, fiyat farkı olarak şirketlere ödenmesinin yolu açıyor. Buna göre yapılacak ödemeye Kamu İhale Kurumu'nun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu karar verecek. Böylece şirketler yüksek sömürü ile elde ettikleri kârlarını Hazine yardımıyla korumaya devam edecekler. Yani yüksek maliyet getireceği için yaşam odaları kurulmasını engellenecek fakat patronlara bir kalemde 250 milyon lira aktarırken hiç zorlanılmayacak.

Taşeron sistemi daha fazla yaygınlaşıyor
Emeklilik yaşının 50’ye indirilmesi ve  işten çıkarılan madencilerinin işe iade davası açması için gereken koşulların  yumuşatılması olumlu düzenlemeler. Fakat bu düzenlemelere karşın Tasarı'da taşeronlaşmayı daha fazla yaygınlaştıracak yasa değişiklikleri çıkıyor. Torba yasa ile taşeron çalışma düzeninden vazgeçilmiyor aksine hukuksuz taşeron işçi çalıştırmanın yaptırımı azaltılıyor. Hileli (muvazaalı) taşeron ilişkisine yasal kılıf hazırlanıyor. Kamunun taşeron işçi çalıştırmasını yaygınlaştıracak düzenlemeler öngörülüyor. İş Yasası’nda halen var olan ve hileli taşeron çalıştırmaya yaptırım getiren hükümler iyice gevşetiliyor.

Tasarı TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmeye başlandı, iki haftalık çalışmanın ardından yasalaşması bekleniyor.