Bilindiği gibi, 24 Temmuz 2013 tarihinde yürürlüğe giren 28717 sayılı KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK'te kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılma süresine ilişkin 'Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.' şeklinde olan 5. maddesi 19 Ağustos 2017 tarihinde yayınlanan 30159 sayılı KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK'le 'Kadın çalışanlar gece postalarında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde kadın çalışanın yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir." şeklinde değiştirilmişti. Petrol-İş’li kadınlara "Kadınların gece postalarında çalıştırılmaları konusunda ne düşünüyorsunuz? Gece çalışması kadınları nasıl etkiliyor? Kadınların gece vardiyalarında 7.5 saatten fazla çalışmaları sizce kadınları nasıl etkiler? Gece vardiyalarında çalışmak ya da çalışmamak kadınların işyerindeki durumunu nasıl etkiler? Gece çalışmayla ilgili geçmişte veya günümüzde yaşadığınız zorluklar oldu mu? Olduysa ne tür zorluklar yaşadınız?" sorularını yönelttik. İşte aldığımız cevaplar.
Sevda Fırat / Durden, Gebze:Gece çalışması kadınları fiziksel ve sağlık yönünden çok etkiliyor
Adım Sevda Fırat. İki yıldır Durden fabrikasında çalışıyorum, 9 ve 12 yaşında iki çocuk annesiyim. Kadınların gece postalarında çalışmalarını sağlık ve ruh açısından doğru bulmuyorum. Zaten sosyal ve aile hayatında büyük bir rol oynayan kadınlar gece çalışarak hem daha çok yıpranıyor hem de ailesine ve çocuklarına bir şekilde yetmeye çabalıyor. Gece çalışması kadınları fiziksel ve sağlık yönünden çok etkiliyor. Aile hayatından ödün vererek gece işe gidiliyor. Çocukların anneye ihtiyacı olması durumunda anne yanında olamıyor. 7.5 saatten fazla çalışmak kadınları olumsuz etkiliyor. Zaten doğası gereği hassas bir bünyeye sahip olan kadınların gereğinden fazla ve gece vardiyasında çalışmaları sağlık ve psikolojik olarak çöküntüye sebep oluyor. Gece vardiyasında çalışan işçi kadınlar olarak yorgunluk ve uykusuzluk bir tarafa aklımız evde ve çocuklarımızda kalıyor. Patronlar da bizlerden daha fazla performans bekliyor. Birçok anne işçi çocuğuna bakacak birisini bulamadığında evde çocuğunu yalnız bırakmak zorunda kalıyor. Böylesi bir durumda kadın işçiler stres ve sıkıntılı bir çalışma içerisinde olurlar. Bu da iş kazalarına davetiye anlamına gelir. Gece vardiyasında birçok sıkıntı yaşayan kadınlar, bakıma muhtaç çocukları hastalandıklarında yalnız kalmaları, biz anneler için büyük bir üzüntü kaynağı oluyor. Örnek vermek gerekirse, benim geçmişte çalıştığım hastanede 12 saat gece vardiyası vardı. Çocuklarımla hiç ilgilenemiyor, gereken durumlarda destek olamıyordum. Kızımın ben gece işteyken ateşli ağır hastalık geçirmesi "menenjit tehlikesi" beni çok üzmüştü. Günlerce etkisinde kalmıştım ve "ne için yaşıyoruz" diye sorular soruyordum kendime. Gece vardiyaları kesinlikle kaldırılmalı. •
Fatma Doğan / Mecaplast, Gebze:Gece vardiyasında çalışan kadın olmak çift vardiyalı hayatı tek başına çekip çevirmek demek
Adım Fatma Doğan. Petrol-İş Gebze Şubesi üyesiyim. 13 yıldır Mecaplast’ta çalışıyorum. Bekârım, bir kız çocuğu annesiyim. İçerisinde yaşadığımız bu sistem geceyi gündüze, gündüzü ise geceye çeviriyor. Biz çalışanlar vardiya sistemi ile ne doğru dürüst uyku uyuyabiliyoruz ne çocuklarımızla zaman geçirebiliyoruz. Yaşantımız vardiyalar arasında sıkışmış durumda. Günümüzde bakıldığında eskiye oranla vardiyalı çalışan işçi sayısı gittikçe artıyor ve zorunlu olarak uyku saatlerini değiştiriyor. Uyku saatlerinin değişmesi ciddi sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Vardiyalı çalışma ile kadın işçilerin nasıl olumsuz etkilendiklerini sıralamak isterim. 1- Vardiyalı çalışma, özellikle de gece vardiyası kadın işçilerin hem fiziksel, ruhsal, hem de toplumsal sağlığını bozuyor. 2- Gece vardiyasında çalışan kadın aynı zamanda işgücü dışında sorumlulukların da eklenmesiyle büyük zorluklar yaşıyor. 3- Değişen saatler işten eve- evden işe sarmalı sosyal hayat arasında denge kuramamasını tetikleyerek kadının yıpranmasını hızlandırıyor. 4- Gece vardiyasında çalışan kadın olmak çift vardiyalı hayatı tek başına çekip çevirmek demek. Bir yandan yaşamak için fabrikada çalışmak diğer taraftan ise uyku ve ev işleri. 5- Toplumda geleneksel rolü olan kadının (eş ve anne) gece çalışması, hayatın karşısına engel olarak çıkabiliyor. Hangi aile alınan bu ücretlerle geçim sağlıyor? Erkeğiyle, kadınıyla ve çocuğuyla çalışmak zorunda bırakılıyoruz. Adil, eşit, özgür bir çalışma ortamı ve hayat istiyoruz. "Kadın evinde oturmalı, iyi bir eş ve anne olmalı" bu sözler bizlere masal gibi geliyor artık. Evet, yazmakla sığdıramayacağımız bir sürü nedenimiz var. Patronlar, işçilerin kazanımlarına saldırıyor kazanılmış haklarımızı bile elimizden almaya çalışıyor. Her gün yeni bir saldırı yasası hazırlanıyor. Sözde vardiyalı çalışan kadının iş yükünü hafifletici yasaların çıkarıldığı söyleniyor fakat sonuç aynı. Biz kadın işçilerin talebi gece vardiyalarının yasaklanmasıdır. •
Aysel Gündüz / Plascam, Gebze:Hayatın akışına ters olan bu gece çalışmasıyla hayatlarımız daha da kahırlı geçiyor
Adım Aysel Gündüz. 8 yıldır Plascam’da çalışıyorum. 2 ve 10 yaşlarında iki çocuk annesiyim. Gece vardiyasında çalışmak bir kadın için çok zor. Birincisi uyku saatlerinin haftalık değişmesiyle birlikte uykusuz kalıyoruz. Sabah işten gelirsin yorgun argın kahvaltı, yemek, çamaşır, iş güç çocuklarla ilgilen derken uyuyabildiğim toplam 4 saattir. İkincisi ise işe giderken arkada bıraktığım çocuklarım. Acaba iyi mi, bir şey oldu mu? Bu düşünceler beni çok yoruyor ve strese sokuyor. Bir de hayatın akışına ters olan bu gece çalışmasıyla hayatlarımız daha da kahırlı geçiyor. İşyerinde çalışırken düşüncelere dalarsın, yapmak istediklerin gelir aklına sonra en çok çocukların! Benim 10 yaşında bir oğlum 2 yaşında bir kızım var. Gece vardiyasında çalışırken kızım birçok kez hastalandı. Kızım hastalandığında ateşi yükseliyor. Bir gece, ben gece vardiyasında çalışırken kızım yeniden ateşlenmiş. Babası ben gidene kadar muayene ettirmiş. Doktor "annesi nerede" diye sormuş. Yetiştim yetişmesine ama hastaneye gittiğimde kızımın ağlama sesini uzaktan duyuyordum. Yüreğim parçalandı, ellerim ayaklarım boşaldı. Yaşamın zorlukları olmasa hangi kadın işçi gece vardiyalarında çalışmak ister ki? Biz kadın işçilere dayatılan gece vardiyaları yasaklanmalı. •
Nesrin Dizin / Mecaplast, Gebze:Vardiyalı çalışma evli ve çocuklu kadınların üzerinde artı bir yük Adım Nesrin Dizin. Evliyim, 2 çocuğum var. 10 yıldır Mecaplast’ta çalışıyorum. Vardiyalı çalışma sistemi kimi zaman bize farklı roller yüklemektedir. Özellikle evli ve çocuklu kadınların üzerinde artı bir yük olarak geri dönmektedir. Çalışan kadının sorumlulukları ve üzerindeki yükü yetmezmiş gibi bir de uykusuzluğun getirdiği gerilim ve psikolojik baskı kadınları daha da sıkıntılara sokmakta ve bedensel rahatsızlıklara sebep olmakta. Henüz yerleşmemiş kadın çalışan fikri, maalesef erkeklerin duyarsızlığı, evde işbölümü paylaşımı ve beklentiler, kadınlarımızı daha da zorlamakta, iki kat çabaya mecbur kılmaktadır. Mutfakta, temizlikte ve işyerindeki beklentiler kadınlarımızı daha da yorup yıpratmaktadır. Bu durumda beylerin de yardım ve desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışma koşullarının düzeltilip iyileştirilmesini, bu konuda kanuni düzenlemelerin yapılmasını ümit etmekteyiz. •
Nesrin Ateş / Plascam, Gebze:Gece vardiyasının kadınlar üzerindeki etkileri
Adım Nesrin Ateş, 10 yıldır Plascam’da çalışıyorum. İki çocuk annesiyim. Sosyal hayat ve psikolojik etkisini göz önüne alırsak vardiyalı çalışanlar bir süre sonra hayattaki dengeleri bozulduğundan giderek içe kapanıyor, eğlence ve kültürel etkinliklerden uzaklaşarak, asosyal bir yaşam sürmeye başlıyor. Bunun sonuçlarını depresyon, sigara tüketiminde artış, sinirlilik hali, obezite, vs. diye sıralayabiliriz. Biz kadınlar hem işyerlerinde çalışıyor hem de geriye kalan zamanlarında ev işleri ve çocukların bakımıyla uğraşıyoruz. Ev işleri küçümsenebilir bazıları tarafından. Ama hiç de o kadar kolay olmuyor çalışan kadınlar açısından. Bunun yanı sıra güneşi görmüyoruz. Gece işyerinde gündüz evde! Bize kalan 3-4 saat uyku. Sosyal hayat mı dediniz? O biz işçi kadınlar açısından çok geride kaldı artık. Ona yetiş buna yetiş, zamanı kovalamak bu olsa gerek. Gece vardiyalarında çalışmak kalıcı uyku bozukluklarına yol açıyor (erkek işçiler için de geçerli). Fakat en çok etkilenen ve risk altında olanlar maalesef biz kadın işçiler oluyoruz. Bir dergide okumuştum, yapılan araştırmalara göre vardiyalı çalışanların düzenli çalışanlara göre daha kalitesiz uyku uyuduklarını ve bu durumun ileriki zamanlarda ciddi sağlık problemleri yarattığını. Gerçi şimdi çıkan yasal düzenlemelerle ve bu çalışma temposuyla hiçbir işçinin geleceği yok gibi. İşçiler için iyi, sağlıklı ve mutlu bir gelecek-emeklilik, güzel bir hayalden ibaret artık. Geleceğimiz ve sağlığımız için kadın işçilerin gece vardiyalarında çalışmalarına karşı durmalıyız. •
Renginar Mutlu / Plascam, Gebze:Gece vardiyalarında, yorgunluk ve uykusuzluk iş kazalarına davetiye çıkarır
Merhabalar, ben Renginar Mutlu, 45 yaşındayım, evli ve 2 çocuk annesiyim 1 oğlum ve 1 kızım var. Oğlum 25 yaşında, kızım 19 yaşında. 4 yıldır Petrol-İş Sendikası’na üyeyim. Gebze şubesine bağlı Plascam’da 5 yıldır çalışıyorum. Bir kadın işçi olarak bu hayatta yaşadığımız sorunların belki de çok azını sıralamak isterim, 1) Kadınların gece vardiyasında çalışması, kadını psikolojik ve sosyal anlamda olumsuz olarak etkiliyor. 2) Gece çalışması özellikle çocuk sahibi olan kadınları hem fiziksel hem psikolojik olarak yoruyor ve bu yorgunluğu ailesine negatif olarak yansıtmasına neden oluyor.
4) Gece vardiyasında çalışan kadın fiziksel yorgunluğun yanında uykusuzluk ile de başa çıkmak zorunda kalıyor. Bu insan hayatını ciddi anlamda etkiliyor. Uykusuzluk odaklanamamayı da beraberinde getiriyor. İşveren biz işçilerden performans ve daha fazlasını bekliyor. Gece vardiyalarında, yorgunluk ve uykusuzluk iş kazalarına davetiye çıkarmaz mı? Biz kadın işçiler her açıdan zorluklar çekiyoruz; bedensel olsun, uykusuzluk olsun psikolojik ve sosyal açıdan zorluklar çekiyoruz. Bir kadın işçi, hele ki çocuğu olan bir kadın için gece vardiyasında çalışması çok zordur. Gece
vardiyalarının işçiye verdiği zararlar araştırılmalı (sosyal ve
sağlık) ve işçiler bu konuda bilinçlendiril-
Nesrin Özgen / Mefar, İst. 2 No’lu Şube:Gündüz çalışmasıyla gece vardiyasından aynı performans bekleniyor
Gece vardiyalı çalışmanın hem sosyal hayatı, hem aile yaşantısını olumsuz etkilediğini düşünüyorum. Aile yaşantısında yeterli ve sağlıklı hareket edemiyoruz. Hayatımızı vardiya düzenine göre ayarlamak bazı sorunlara yol açıyor. Mesela veli toplantılarına katılamamak, hastane randevusuna gidememek, düğünlere, cenazelere katılamamak gibi. Gece vardiyasında çalışmadığımız zamanlar aile ve sosyal hayatımız düzene giriyor. Daha faydalı, motive ve çalışkan hissediyoruz. Dinlenme sonrası gelinen günlerde daha aktif çalışıyoruz. Vardiyalı çalışma zamanlarında çocuk ve bebeklerimize bakacak bakıcı, kreş ve okul bulamama sıkıntısı yaşıyoruz. Vardiyalı bakmayı kabul eden yerler bulamıyoruz. Kadınların özel günlerinde gece vardiyası uykusuzluk, yorgunluk, ağrı sonucu bazı hatalar yapmamıza sebebiyet verebilir. Fakat bunları dile getirdiğimizde bahane olarak kabul edilmesinden çok rahatsızlık duyuyoruz. Gündüz çalışmasıyla gece vardiyasından aynı performans bekleniyor. •
Öznur Balcı / Mefar, İst. 2 No’lu Şube:Gece çalışan kadınlar bedenen ve ruhen daha çok yıpranıyor
Adım Öznur Balcı. İki çocuğum var. Kızım 22 yaşında, oğlum 17 yaşında. Kadın dediğimiz sadece bir eleman değil, o elemanla birlikte evde bıraktığı eş ve çocuklarının yüklerini de yüklenip gelmiş bir anne; aklı evdeki ateşi çıkmış çocuğunda olan; hüznü, endişeyi, kaygıyı da beraberinde getiren; uykusuz ve yıpranmış, harap olmuş bir şekilde işinde de mücadele veren çalışan bir bireydir. Gece çalışan kadınlar bedenen ve ruhen daha çok yıpranıyor. Sinir sistemi, uyku düzeni tamamen bozulup iş sahasında verimsiz olmasına sebebiyet veriyor. Hem iş hayatında hem özel hayatımızda zorluklar yaşamamıza neden oluyor. •
Zühal Şakar Aksoy, Mefar, İst. 2 No’lu Şube:Gündüz uykusu, gece uykusunun verdiği rahatlığı ve konforu vermiyor
Gece vardiyası çalıştığım esnada çeşitli sağlık sorunları yaşıyorum. Yorgunluğa bağlı olarak aşırı baş ağrısı, stresli olma, sindirim sistemi sorunları gibi sıkça yaşadığım sorunlar oluyor. Ayrıca gece uykusunu almamaktan kaynaklı gündüz uyuduğumuz uyku, gece uykusunun verdiği rahatlığı ve konforu vermediğinden ve çevresel etkilerin katılımıyla yeterli şekilde uykumuzu alamıyoruz. Bütün bunların birikimi de sosyal hayatımızı olumsuz bir biçimde etkilemektedir. •
(Kaynak: Petrol-İş Kadın Dergisi, Sayı 56, Ekim 2017) |
PETROL-İŞ SENDİKASI KADIN DERGİSİ Facebook Sayfamız TASARIM VE GÜNCELLEME: SELGİN ZIRHLI KAPLAN