‘Enerji özelleştikçe kesintiler de pahalılaşma da sürecek’

Cumartesi günü Bursa Tepeören’deki santralde meydana gelen patlamanın ardından Marmara Bölgesi’ndeki 6 ilde hayatı durduran elektrik kesintileri üzerine Bakanlık “Çok kötü hava koşullarında her zaman olabilecek bir şey” derken, konuyla ilgili görüşlerini aldığımız İstanbul Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Erhan Karaçay, “Sorunun hava koşullarından kaynaklandığını iddia etmek doğru değil. Enerjinin özelleştirilmesi, çok kolay bakımların yapılmamasına neden oldu. Sorunun kaynağı özelleştirmede” dedi.

“Her zaman olabilecek bir şey”
Geçtiğimiz cumartesi, Bursa Tepeören’de meydana gelen trafo patlaması sonucu İstanbul’da metrolar durmuş, ulaşım aksamış ve hayat durma noktasına gelmişti. Uzun süre elektrik verilemeyen şehirde, birçok noktada doğalgaz arızaları oluşurken, benzer şekilde Sakarya, Kocaeli, Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne’de de elektrik kesintileri hayatı oldukça olumsuz bir biçimde etkilemişti.

Konu ile ilgili açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise yaşanan durumun, kötü hava koşullarında olabilecek bir durum olduğunu ve benzeri arızaların yaşanabileceğini açıkladı.

“Güvenilir ve ucuz elektrik temel bir haktır”
Yaşanan bu elektrik “arızasını” üzerine İstanbul Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Erhan Karaçay’dan kesintinin nedenlerini ve Türkiye’nin elektrik politikaları üzerine konuştuk.

Güvenilir ve ucuz elektriğe ulaşmanın en temel insan haklarından biri olduğunu belirten Karaçay, EMO olarak elektrik güvenliği konusunda bıçak sırtında olunduğuna dair birçok uyarı yaptıklarını ve sonuç olarak böyle bir kesintinin meydana geldiğini dile getirdi.

“Kesintinin hafta sonu olması ve öğlen saatinde yaşanması şans”
Türkiye’nin büyük bir enerji plansızlığı ve politikasızlığı olduğunu belirten Karaçay, EMO olarak, enerji üretim, iletim ve dağıtımının tek elde toplanması gerektiğini savunduklarını söyledi.

Kesintinin hafta sonuna denk gelmesinin ve öğlen saatlerinde olmasının yaşanacak kaosu en aza indirdiğini belirten Karaçay, şans eseri böyle bir saatte gerçekleşen sorunun piyasacı ve özelleştirmeci anlayışla devam etmesinin son derece olağan olduğunu ifade etti.

“Enerjide rekabet ve özelleştirme söyleminin sonuçları”
2011-2012 bütçe görüşmeleri sırasında, Enerji Bakanlığının 2012 yılında önemli adımlar atacağını ve rekabet koşullarını arttıracağını açıkladığını belirten Karaçay, insan yaşamı için oldukça önemli olan böyle bir alanın rekabet ve özelleştirmeyle açıklanmasının insan yaşamı için çok büyük bir risk taşıdığını söyledi.

Siyasi iktidarların 1992 yılından beri enerji bakım, onarım ve geliştirilmesine dair ciddi bir yatırım yapmadığını belirten Karaçay, son derece basit onarımların ve denetimlerin yapılmaması sonucu ortaya çıkan bu arızanın son derece doğal olarak açıklanmasının ise piyasacı politikaların enerji alanına bakışını göstermesi açısından son derece önemli olduğun dile getirdi.

“Rekabet ucuzlattı mı?”
Rekabet ortamının ve özelleştirmenin enerji fiyatlarını ucuzlatacağına dair öngörülerin doğal olarak gerçekleşmediğini belirten Karaçay, “2011 yılında kayıp-kaçak adı altında dağıtım şirketlerine 1,13 milyar TL para kazandırıldı. Yine sayaç okuma oranlarına son 4 yılda yüzde 57 zam yapıldı. Geçmişte 11 lira olan sayaç değiştirme özelleştirme sonrası hem zorunlu kılındı hem de 44 liraya çıkarıldı. 2012 yılında yapıla ince ayar sonucunda enerji dağıtım ücretleri yüzde 20,7 arttırıldı. 30 milyon abone olduğu dikkate alınırsa enerji alanında sermayeye nasıl bir kaynak yaratıldığı çok açık biçimde görülecektir” dedi.

“Çok kolayca çözülebilecek sorunlar ama”
Yaşanan enerji kesintisinin bakım ve denetimler sonucunda önlenmesinin oldukça kolay olduğuna vurgu yapan Karaçay, “Buna karşın sözünü ettiğim piyasacı anlayış bu tarz bir bakışın önüne geçiyor. Bu bakış olduğu sürece yeni kesintilerin olması son derece doğallaşır ve halk sürekli bir biçimde mağdur edilir” dedi.