12 Mart uygulamasının demokrasi dışı olan gerçek yüzünün iyice belirginleştiği bir ortamda, 27-29 Kasım 1972'de toplanan Petrol-İş Başkanlar Kurulu; Anayasa'da yapılan değişiklikleri, çalışma yaşamını ilgilendiren yasalarda yapılan yeni düzenlemeleri, ücret artışlarının engellenmesi, grevlerin yasaklanması ve lokavtların yaygınlaştırılmasını demokrasi dışı olarak niteleyen bir bildiriyi kamuoyuna açıkladı. Bu bildiride ayrıca işçi haklarına ve sendikal özgürlüklere uzanan ellerin geri çekilmesi gerektiğine de dikkatler çekildi.

9-11 Nisan 1972'de yapılan 14. Genel Kurul'da Petrol-İş Merkez Yönetim Kurulu Üyeleri, yine aynı görevlerine seçildi. 12 Aralık 1972'de Genel Teşkilatlanma Sekreteri Cavit Karakuş görevinden istifa etti ve yerine Başkanlar Kurulu kararıyla Kütahya Şube Başkanı Cevdet Selvi getirildi.

9-11 Nisan 1972'de yapılan Petrol-İş XIV. Genel Kurulu'nda 12 Mart rejiminin işçi sınıfının kazanımlarını ve mücadelesini hedef alan tutumu değerlendirme konusu oldu. (bkz. 12 Mart) 12 Mart hükümeti 1961 Anayasası'nı "lüks" olarak nitelerken Petrol-İş de bu tutuma karşı açık tavır alıyor ve bu tavrını yayınları ve diğer kanallarla duyuruyordu.

Türk-İş'in "partiler üstü" politikası genel kurulun siyasal değerlendirmelerinde yer tuttu.

Petrol-İş 9-11 Nisan 1972'de gerçekleştirilen 14. Genel Kurula gelirken 47 yeni işyeri örgütlenmiş, 3 sendika ile birleşmiş ve 4 yeni şube açmıştı. Sendikamız böylece Ankara, Bandırma, Batman, Diyarbakır, Eskişehir, Elazığ, Gemlik, İskenderun, İstanbul, İstanbul/Anadolu, İzmir, Kocaeli, Kütahya, Malatya, Mersin, Samsun ve Yarımca'daki 17 Şubesi ile ülke düzeyinde örgütlenmesini gerçekleştirmiş ve üye sayısı açısından da güçlü bir sendika durumuna gelmiştir.

Sosyal demokrat sendikacılar 5 Aralık 1971'de, kalıcı bir diyalog oluşturma ve ortak tavır alma amacıyla "Sosyal Demokrat Sendikacılar Konseyi"ni kurdu. Konseye Türk-İş'e üye 20 sendika ve 4 bağımsız sendika katıldı.

Sosyal demokrat sendikalar hareketi bir ara yeni bir parti girişimine dönüştürülmek istendi ve bu yönde Türk-İş Genel Sekreteri Halil Tunç bir metin hazırladı ve başkanların imzalarına sundu. 11 Kasım 1971'de yapılan Türk-İş Yönetim Kurulu üyelerinin imzalarına sunulan bu metne 17 sendika başkanı imza attı.

Türk-İş içinde 12 sendika 380 sayfalık bir rapor hazırladı ve 27 Temmuz'da yayımladı. 9 Temmuz 1971'de yapılan Türk-İş Yönetim Kuruluna sunulan "Türk İşçi Hareketi için Sosyal Demokrat Düzen" adlı 380 sayfa tutan Rapora imza atan 12 sendika şunlardı: Besin-İş, DYF-İş, Kristal-İş, Petrol-iş, Sağlık-İş, Tez Büro- İş, Türk Deniz Ulaş-İş, Türk Harb-İş, Türkiye Oleyis, Yol-lş, Genel-iş, Ges-İş.

Kütahya'da yapılan Petrol-İş Başkanlar Kurulu toplantısında, bu amaç ile hazırlanan "Sessizleşen Türk İşçi Hareketi ve Ortak Çıkış Yolu" başlıklı 22 sayfalık metin, oybirliği ile kabul edildi. Böylece Petrol-İş örgütsel olarak da, siyasi yönden de toplumsal etkinliklerini artırma yönünde bu tavrını ortaya koymuş oluyordu.

12 Mart döneminde grevler yasaklandı, lokavtlar arttı, diğer hukuk dışı uygulamalar yoğunlaştı. 12 Mart rejimi sendikacı ve demokrasi güçlerinin yoğun eleştirilerine hedef oldu. Demokrasi konusu sendikaların gündeminin başlıca maddesi oldu. İşçi çıkarmalarının da yoğun olarak yer aldığı bu dönemde, "anarşi" sözlerinin arkasına saklanarak işçi haklarının kısıtlandığı sendikalarca sürekli dile getirildi. Petrol-İş, 12 Mart rejimine, ilk günlerde ileri sürülen "parlak vaadler"e dikkatle hemen açık tavır almadı. Ancak uyarılarını ve eleştirilerini ortaya koydu. Petrol-İş'in bu tavrı 14.