Bosna-Hersek, Makedonya ve Karadağ sendikaları güvencesiz çalışmaya karşı küresel kampanyaya katılıyor

Bosna-Hersek, Makedonya ve Karadağ'da yaşanan özelleştirme deneyimi sonucunda sanayi sektöründe istihdam kaybı söz konusu. Yüksek işsizlik oranları işçi haklarında büyük ve ağır ihlallere yol açıyor ve yasaları ihlal eden işverenlere herhangi bir yaptırım uygulanmıyor. Ücretlerin bazan aylarca ödenmediği oluyor.

8-9 Eylül 2015'te Bosna-Hersek'in Saraybosna kentinde düzenlenen atölye çalışmasının gündeminde güvencesiz çalışma, sendikal örgütlenme ve birlik konuları yer alıyordu. Toplantıdaki delegeler işverenler ile iktidarların işbirliği içinde olduğunu vurguladılar

Uluslararası finans kurumlarının baskısıyla Bosna-Hersek'te yeni bir iş yasası yürürlüğe girdi. Buna göre, belirli süreli iş sözleşmelerinin süresi iki yıldan üç yıla çıkarıldı. Bosna Sırp Cumhuriyeti'nde tartışmalar sürüyor ve yeni yasanın yakın zamanda çıkarılması bekleniyor. Makedonya'da geçici sözleşmeler beş yıla kadar, Karadağ'da ise iki yıla kadar yenilenebiliyor.

Bosna-Hersek Kimya ve Metal Dışı Sanayi İşçileri Sendikası'nın başkanı Kata Iveljić şöyle dedi:

“Bosna-Hersek Federasyonu'nda işçi haklarını geriye götüren yeni bir iş yasası var. Sendikamız genel ve işkolu toplu sözleşmelerini yeniden müzakere etmek ve yeni yasa hükümlerine uygun hale getirmek zorunda. İşçilerin kazanılmış haklarının yeni sözleşmelerde sürmesini sağlamaya çalışacağız. Sendikalara danışılmadan çıkarılan yeni yasaya da karşı çıkacağız.”

IndustriALL Küresel Sendika'nın bölgedeki üyelerinin verdiği bilgiye göre, özellikle yeni açılan işyerlerinde belirli süreli iş sözleşmeleri yaygın bir şekilde uygulanıyor. Makedonya'da sanayi bölgelerinde bu özellikle böyle.

Özellikle oto parçası imalatçıları belirli süreli sözleşmelerle ve düşük ücretlerle (ayda 150-160 avro) binlerce işçiyi istihdam ediyorlar. Bu gelişmeler yavaş yavaş öbür şirketlerdeki çalışma koşullarını etkiliyor.

Toplantıda örgütlenme ve sendikaların güçlendirilmesi konusunda hararetli tartışmalar yapıldı. İşverenler resmi açıklamalarda yasalara ve örgütlenme hakkına saygılı olduklarını öne sürüyorlar, ama uygulamada işçilerin özgürce örgütlenmesini engellemek için çeşitli taktiklere ve sinsi baskı yöntemlerine başvuruyorlar.

Makedonya Bayındırlık, Sanayi ve Planlama İşçileri Sendikası'nın başkanı Pavel Trendnafilov şöyle dedi:

“Makedonya güvencesiz çalışmaya yönelik küresel trendin dışında değil. Güvencesiz çalışma örgütlenmenin önünde önemli bir engel, çünkü geçici iş sözleşmeleriyle istihdam edilen işçiler, sendikalaştıkları takdirde sözleşmelerinin yenilenmeyeceğinden korkuyorlar.”

Atölye çalışmasına katılan sendika yöneticileri, bölgesel ve küresel düzeyde sendikal ağlar kurmanın sendikal hakların gelişmesine, örgütlenme ve toplu sözleşme kampanyalarında birbirlerine yardımcı olmaya olanak sağlayacağını vurguladılar.

IndustriALL Küresel Sendika ve onun Avrupa'daki kardeş örgütü IndustriAll Avrupa Sendikası bölgedeki üye örgütlerle birlikte çalışmaya, onların insana yakışır çalışma ve sürdürülebilir geçim koşulları için mücadelesini desteklemeye devam edecek.

Çeviri: Petrol-İş Dış İlişkiler Servisi