Güney Afrika Lonmin madeninde çözüm umudu

Güney Afrika'da, Marikana'daki Lonmin madenlerinde direnişe geçen işçilere 16 Ağustos günü ateş açan polisin 34 madenciyi katletmesi, ırkçı rejim sonrası dönemdeki en ağır şiddet olayıydı. Daha önce de 10 kişi öldürülmüştü. Halen madenlerdeki 28.000 işçinin yüzde 8 kadarı çalışıyor. İşçilerin büyük çoğunluğu sendikanın işe dönme çağrısını hâlâ kabul etmiyor. Görüşmeler sürüyor.

Çalışma Bakanı Mildred Oliphant 24 Ağustos'ta direnişçi işçilerle görüştü ve Lonmin maden şirketi, sendika temsilcileri, grevci işçilerin temsilcileri ve kilise temsilcileri arasındaki görüşmelere arabuluculuk yaptı. Görüşmelerin önündeki başlıca engel, şirket yönetiminin madenlerde sükûnet sağlanmadan ve üretim yeniden başlamadan önce ücret taleplerini görüşmeyi reddetmesiydi. İşçiler ise yüzde 300'lük ücret artışı talepleri karşılanmadıkça işbaşı yapmamakta ısrar ediyorlar. Görüşmelerin sonuç vermesi bu sorunun çözümüne bağlı. 

İşçiler, işbaşı yapmak için, tutuklu maden işçilerinin bir an önce kefaletle serbest bırakılmasını ve işlerine dönmesini da talep ediyorlar.
Tutuklu maden işçilerini temsil eden avukat Lesego Mmusi, tutuklu maden işçilerinin kefaletle serbest bırakılmasındaki gecikmeye mahkemede itiraz ederek, eğer hükümet polisi suçlamadan önce soruşturma komisyonunun kararını bekleyecekse, tutuklu madencilerin de bu haktan yararlanması gerektiğini belirtti. Lonmin maden şirketinin tutuklu işçilerin işlerine dönmesine izin verip vermeyeceği belli değil. Yapılan otopside, öldürülen işçilerin birçoğunun sırtlarından vurulduğu saptandı. Bu nedenle, bağımsız bir soruşturma yapılması isteniyor.

Adli soruşturmanın uyuşmazlığın temel nedenlerini, maden işçilerinin ve ailelerinin sosyoekonomik sorunlarını yeterince inceleyemeyeceği öne sürülerek bağımsız bir komisyonca soruşturma yapılması isteniyor. Bu görüşte olanlar, taşeron işçiliği konusunun da incelenmesini talep ediyorlar.

Maden Kaynakları Bakanı Susan Şabangu, Ulusal Maden İşçileri Sendikası'nın (NUM) talebi doğrultusunda, platin sektöründe merkezi toplu pazarlık sistemi oluşturulacağını açıkladı. Bu sistemle, farklı maden şirketlerinde aynı işi yapan işçiler arasındaki ücret eşitsizlikleri ve taşeron işçiliği sorununun çözümü amaçlanıyor. Platin sektöründeki işgücünün yaklaşık üçte biri taşeron işçisi ve bazı tahminlere göre, taşeron işçileri sürekli işçilerden yaklaşık yüzde 60 daha az ücret alıyorlar.