İhaleden önce Nazarbayev, Tamince ile tatil yaptı | Serpil Yılmaz-Milliyet

Petkim'in yüzde 51'in 2 milyar 50 milyon dolara satılması, hem rakamın büyüklüğü hem de alıcılarının enerji ve kimya piyasasının "kontrol" elemanları olması nedeniyle dikkat çekiyor. İlk tepkiler Petkim'e en yüksek teklifi veren Rus-Kazak sermayesinin kurduğu TransCentralAsia Petrochemical Holding ortak girişiminin finans ayağını oluşturan Troika Dialog'un Yönetim Kurulu Başkanı'nın Ermeni asıllı yatırımcı Ruben Vardanian "ulusal tavır" açısından sancı yaratıyor. Troika Dialog'un Rus sermayedarları ile işbirliği, grubun Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin'e yakınlığı olarak yorumlanıyor. Enerji stratejistleri açısından iki Kazak grubuyla birlikte Rus sermayesinin de işin içinde olması, Türkiye'nin çokuluslu işbirliğindeki risklerini dağıtıyor. Konsorsiyumun spekülasyon yaratan bir diğer ortaklığı da Industrail Group Eurasia'nın hissedarı olduğu TuranAlem Bank. Bu banka Kazakistan'ın en büyük bankası. İki bankanın birleşmesi ile kuruldu. Başkanı olarak da Mukhtar Ablyazov görünüyor. Ablyazov'un, Bakü ve Moskova'da büyük hacimli inşaat yatırımları da bulunuyor. Ancak Petkim ihalesinde Kazak madenlerinin sahibi Eurasia'nın en büyük hissedarı, Avrupa-Asya Yahudi Kongresi Başkanı İsrail kökenli Alexander Machkevich'in de olduğu söyleniyor. Machkevich, New York ve Londra madencilik sektöründe etkin olan bir yatırımcı. İşadamının Türkiye'de otel de satın aldığı ileri sürülüyor. Mukhtar doğum gününde Mukhtar Ablvazoy, Türkiye'nin yeni tanıdığı biri değil. Turan Alem, Şekerbank'ın yüzde 35 hissesini satın almıştı. Ablvazoy aynı zamanda 1998 yılında Kazakistan Enerji Bakanlığı görevini yürüttü. Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbeyev'e muhalefet ettiği gerekçesiyle bir yıl hapis yattı, affa uğradı ve 2003 yılında Moskova'ya yerleşti. Mukhtar, ihalenin yapıldığı günün akşamı, Astana'nın Kazakistan'ın başkenti ilan edilmesinin yıldönümü olan 6 Temmuz'da verilen devlet resepsiyonuna yetişti. Aynı zamanda Nazarbayev'in doğum gününün de kutlandığı akşamda, Kazakistan'da otel, alışveriş merkezi, tekstil ve makarna fabrikası, bankası olan Okan Holding'in Başkanı Bekir Okan bulunuyordu. Ruslarla yaptığı uzun dönemli petrol ve doğalgaz anlaşmalarıyla Türkiye'den geçen boru hatları projelerine mesafeli duran Kazakistan'ın ilişkileri çok boyutlu. Nazarbayev'in Türkiye sevgisi Kazakistan Devlet Başkanı Navarbayev'in Antalya'nın Kemer bölgesinde evi var. Önceki hafta Nazarbayev, eşinden ayrılan kızını da yanına alıp moral tatili için ailece Antalya'ya gelmişti. Burada Nazarbayev Türkiye'den tek teması Kazakistan'da son iki yılda yaptığı yatırımlarla "yeni gözde" haline gelen Rixos Otelleri'nin sahibi Fettah Tamince ağırladı. Evin yemeği, servisleri Tamince tarafından karşılandı. İşin ilginç yanı Tamince, Nazarbeyev'i ağırladığı saatlerde minik oğlu geçirdiği ginger kazasından dolayı komadaydı. Tamince, hastane ile Nazarbayev arasında mekik dokudu. Tamince, Nazarbayev'in doğum günü partisinde yer alamadı. Ancak Tamince'nin Petkim'in ortakları arasına girecek Türk şirketleri arasında karşımıza çıkması sürpriz olmayacak. Tamince, Astana'da yaptığı Kazakistan Barış Sarayı ve Rixos oteli'nin yanı sıra toplam 1.2 milyon dolarlık 3 büyük projeye de imza atıyor. Ceyhan'da rafineri izni alan İtalyan Eni firmasıyla Samsun-Ceyhan petrol boru hattı yapımına başlayan Çalık'a da ortaklık teklifi götüren TransCentralAsia konsorsiyumu, henüz bu gruptan olumlu bir yanıt almadı. Petkim'in hammaddesini kullanan Akkök ve Anadolu Grubu ile birlikte ihaleye giren Ülker ve bir başka Kazak şirketinin kurduğu Hokan Cemicals Ortak Girişim Grubu, ihaleden en son 1 milyar 550 milyon dolar vermişti. İhalede Petkim'in İzmit Yarımca'daki kompleksinde yer alan sosyal tesislerin, Kocaeli Üniversitesi kampusuna verilmesi bekleniyordu, özelleştirme ile üniversitenin bu beklentisi de son buldu. Şimdi gözler 5'i İzmit'te Tüpraş'a komşu alanda 5 fabrikası, Aliağa ile birlikte 14 fabrikası, 8 ortak tesisi, elektrik üretim ünitesi, liman ve barajlarıyla Türkiye'nin en gözde şirketi Petkim'i alarak, rafineri ve gazdan etilen üretimi yatırımı yapacaklarını açıklayan yeni sahiplerinde.