Sattık ama kime? | Evrim Ergin-Akşam

PETKİM’in yüzde 51’i 2 milyar 50 milyon dolara ağırlığı Kazaklarda olan bir ortak girişim grubuna satıldı. Grubun yetkilileri, üyeler hakkında detaylı bilgi vermekten kaçındı Türkiye’nin en büyük petrokimya tesisi PETKİM’nin yüzde 51’lik kamu hissesi blok satış yöntemiyle 2 milyar 50 milyon dolara en yüksek teklifi veren TransCentralAsia Petrochemical Holding Ortak Girişim Grubu’na satıldı. Ancak ihaleyi kazanan ortak girişim grubunun üyelerinin kim olduğunun belli olmaması tartışmalara neden oldu. İhale masasında oturanlar bazı basın mensuplarına kartlarını bile vermediler. Konsorsiyum yetkilileri ihale öncesi kimlikleriyle ilgili sır vermezken, ihaleyi kazandıktan sonra da basın mensuplarına bilgi vermekten kaçındılar. Ancak yoğun talep üzerine küçük bir basın toplantısı düzenleyen konsorsiyum danışmanı Haluk Recai Ulusoy, ortaklığın 3 ayaklı olduğunu açıkladı. ANA ORTAK KAZAKLAR Ulusoy, Rusya’dan bir portföy yatırım şirketinin, iki de Kazakistanlı stratejik yatırımcının konsorsiyuma katıldığını söyledi. Rus portföy yatırım şirketinin Investment Troika Dialog olduğunu kaydeden Ulusoy, diğer ortakların da Caspi Neft (Kazakistan), Investment Industrial Group Eurasia olduğunu bildirdi. Ulusoy, Kazak yatırımcıların danışmanlığını Şekerbank’ın ortağı olan Turan Alem Group’un yaptığını söyledi. Konsorsiyumun PETKİM ile ilgili büyük hedefleri olduğunu belirten Ulusoy, rafineri için ciddi bir çalışmanın hemen başlayacağını açıkladı. Bunun dışında enerji yatırımları ve liman ile ilgili geliştirme projeleri olacağını belirten Ulusoy, Kazakların bankacılık alanında da önemli yatırımları bulunduğunu hatırlattı. Ulusoy, ödemenin nasıl yapılacağına henüz karar verilmediğini, konunun ortaklar tarafından görüşüldükten sonra netleşeceğini söyledi. İhaleye kİmler katıldı? Carmel (İsrail)-Limak Ortak Girişim Grubu (1 milyar 785 milyon dolarla ihaleden çekildi) TransCentralAsia Petrochemical Holding Ortak Girişim Grubu (2 milyar 50 milyon dolarlık son teklifle ihaleyi aldı) Zorlu Holding (1 milyar 830 milyon dolarla ihaleden çekildi) Hokan Chemicals Ortak Girişim Grubu (İkinci elemeli turda elendi) Çalık-Indian Oil (Hindistan) Ortak Girişim Grubu (1 milyar 875 milyon dolarla ihaleden çekildi) Naksan-Torunlar-Toray-Kiler Ortak Girişim Grubu (Üçüncü elemeli turda elendi) Fırat Plastik (İlk elemeli turda elendi) Socar (Azerbaycan)&Turcas-Injaz (Suudi Arabistan) Ortak Girişim Grubu (2 milyar 40 milyon dolarla ihaleden çekildi) Piyasa değerinin 2.8 katı İHALEDE oluşan fiyat PETKİM’in piyasa değerinin 2.8 katına ulaştı. PETKİM’in piyasa değeri çarşamba günü itibarıyla 1 milyar 430 milyon dolar düzeyinde bulunuyor. Şirketin yüzde 51’inin piyasa değeri yaklaşık 700 milyon dolara denk geliyor. İhaledeki 2.05 milyar dolarlık fiyat piyasa değerinin yaklaşık üç katına yaklaştı. İhaledeki teklifle birlikte şirketin toplam değeri 4 milyar 19 milyon dolara ulaştı. İHALE KULİSİ Öte yandan şirketle ilgili kulislerde birçok iddia da dolaşmaya başladı. Bu iddialara arasında PETKİM’i satın alan TransCentralAsia Petrochemical Holding Ortak Girişim Grubu’nun başında Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in damadının olduğu da yer alıyor. Konsorsiyuma destek veren Rus yatırım Bankası Troika Dialog’un başında ise ABD’de büyümüş Ermeni kökenli bur Rus olan Ruben Vardanian yer alıyor. RUS ÜYE ERMENİ DİASPORASINDAN Vardanian, 2002 Ermeni Projesi’nin başında yer alan işadamlarından ve Ermeni Diasporası’nın önde gelen isimlerinden birisi olarak biliniyor. Bu bankanın arkasında ise büyük ölçüde yahudi sermayesinin olduğu konuşulanlar arasında. Öte yandan Türkiye’de ihaleye katılan ve şirketin danışmanlığını yapan Haluk Recai Ulusoy, Çalık Yatırım Bankası’nın Yönetim Kurulu Üyeliği’ni yaptı. Özdemir: Ortağım bile tanımıyor Limak Başkanı Nihat Özdemir, ortakları Carmel ile yaptıkları çalışma sonucunda kafalarındaki maksimum rakamı 3.5 milyar dolar olarak belirlediklerini ve yüzde 51’lik pay için de 1 milyar 780 milyon dolar vermeyi uygun bulduklarını, zaten ihalede de bu rakamlarda çekildiklerini söyledi. Özdemir, “İhaleyi kazanan firma hakkında kimse bişey bilmiyor. Komisyon Başkanı ihaleden sonra detaylı bilgi verebilirdi. İhaleyi eğer biz alsaydık ortağımız Carmel’in kim olduğu ile ilgili bir bilgilendirme toplantısı düzenleyecektik. Bunun için yazılı bir belge de hazırlamıştık” dedi. Ortakları Carmel’in dünyada petrokimya sektörünü en iyi bilen şirketlerden birisi olduğunu belirten Özdemir, “Onlar bile bi Kazak şirketi tanımıyorlar” diye konuştu. MOLA ALMAYA BİLE GEREK DUYMADILAR 22 Temmuz’da yapılacak seçimler öncesi son özelleştirme ihalesi olan PETKİM ihalesi, PETKİM çalışanlarının protestoları gölgesinde yapıldı. Kıran kırana geçen özelleştirme ihalesi, açık artırmada 2 milyar 50 milyon dolarla en yüksek teklifi veren Kazak-Rus kökenli TransCentralAsia Petrochemical Holding Ortak Grişim Grubu’nda kaldı. Ankara Swissotel’de yapılan ihaleye 8 grup katıldı. Komisyon Başkanlığı’nı Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı Osman İlter’in yaptığı ihale, saat 11.00’de başladı. Nihai pazarlık görüşmeleri kapsamında önce elemesiz birinci ve ikinci turlar yapıldı. Bu turlarda en düşük teklifi verenler elendi. İhale boyunca, ihalenin galibi olan TransCentral Asia hiç mola hakkı kullanmadı. Komisyon Başkanı Osman İlter, son olarak 2 milyar 50 milyon dolar teklif veren TransCentral Asia ortak Grişim Grubu’ndan küçük bir jest attırımında bulunmasını istedi. Ancak grup temsilcileri, “Fiyat yeterince yüksek yeni bir arttırım yapmak istemiyoruz” dediler. İhalenin yapıldığı otel güvenlik çemberine alındı. Yaklaşık 100 polisin görev yaptığı alanda 2 zırhlı araç yerleştirildi. Otel etrafına kurulan barikatlar dikkat çekti. Otel içerisinde de güvenlik önlemleri artırıldı. Limak’ın patronu Nihat Özdemir ve Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu ihaleye bizzat katıldı. Petrol-İş’ten iptal davası PETKİM’de örgütlü Petrol İş Sendikası’nın Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, daha önce ihale ilanı ve şartnamenin iptali istemiyle dava açtıklarını anımsatarak, bugünkü ihalenin iptaline ilişkin olarak da dava açacaklarını söyledi. Öztaşkın, 2 milyar 50 milyon dolara Rus ve Kazak ortaklığına satılan PETKİM’in gerçek değerinin 5-6 milyar dolar olduğunu belirterek, “Bu sonuç devir anlamına gelmez. Seçim sonrası PETKİM özelleştirmesine ilişkin yeni bir karar alınacağını düşünüyoruz” dedi. Öztaşkın ayrıca, yapılan özelleştirme politikalarıyla Türkiye’nin “müstemleke” ülkesi görüntüsü verdiğini söyleyerek, PETKİM’in satışının yapıldığı şirket hakkında “Kim olduğu bilinmeyen bu karanlık şirketi yine Petrol-İş kamuoyuna tanıtacaktır” dedi. Bu arada ihale sırasında çok sayıda PETKİM çalışanı protesto gösterisinde bulundu.