İşsizlik ve enflasyon kapıda

Bu günlerde en çok konuşulan konu, Avro Bölgesi ekonomilerinin yaşadığı sıkıntı. Avrupa ekonomisinin bugünkü durumu sizce nasıl tarif edilebilir?

Avrupa’da olan biteni anlayabilmek için bazı sadeleştirmelere gidersek, bir yanda borçlu ülkeler, bir yanda alacaklı bankalar var diye bir ayrım yapmak yerinde olur. Borçlular, özel kesimden çok, kamu kesimleri ve başını da Yunanistan çekiyor. Ama yanında Portekiz, İspanya, İtalya gibi diğer G.Avrupa ülkeleri var.  Güneydekiler dışında,  İrlanda, Macaristan gibi diğer Avrupa ülkeleri de var borçlular arasında. Bu ülkeler, küresel krize önemli bütçe açığı ve kamu borç stoku ile yakalandılar. Bütçe açıklarının, kamu borç stoklarının tutarı, AB kriterlerinin epeyi üstüne taşmıştı. Kriz patladığında görüldü ki, bu ülkelerin kamu maliyesinin durumu iç açıcı değil ve kamu borçlarını döndürmeleri güçleşti. Devlet tahvilleri gözden düşmeye başladı.

Avrupa borçlularının alacaklılarının ise Fransız, Alman, Avusturya, İngiltere bankaları olduğu görüldü. Borçlu İtalya ve İspanya bankaları da alacaklılar arasında. Borçlular, borçlarını döndürmekte zorlanınca AB’nin Merkez Bankası’na, bu amaçla oluşturulmuş kurtarma fonuna ve IMF’ye başvurdular. Borçlu ülkeler, banka üstü kurumlardan belli destekler aldılar almasına ama, bazı şartlar karşılığında.

Bu şartlar nelerdir?

Sıkıntınıza yardımcı oluruz ama kamu maliyenize çekidüzen vereceksiniz. Yani? Özelleştirmelere gidecek bütçeye gelir sağlayacaksınız. Gerekirse yeni vergiler salacak, vergi kaçaklarınızı azaltacaksınız. Kamu harcamalarını azaltmak için kamu personelini düşürecek, maaş artışlarını azaltacak, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik harcamalarınızı düşüreceksiniz. Vatandaşı, sokağı ayağa kaldıracak, bizim 2001 krizinde en tatsızını kabullendiğimiz, acı reçeteler yani…

Türkiye ekonomisine dönecek olursak… Türkiye ekonomisinin en ciddi problemlerinden biri olarak cari açık gösteriliyor. Fakat Türkiye, açığını sıcak para ile finanse edebiliyor. Sıcak para Türkiye’den neden kaçmıyor?

Türkiye, 2008 öncesinde de aralıklarla sıcak para girişi ile büyür, ama hemen cari açık duvarına çarpar, o zaman da sıcak para kaçar ve kriz patlardı. 1994 ve 2001 krizleri böyle yaşandı.  Bugün ise onlardan farklı durum ve absürtlük şu: Şimdi hararet yaparak büyüyen ekonomi, devasa cari açık vermesine karşın sıcak para, eskiden olduğu gibi arkasına bakmadan kaçmıyor. Aralıklarla çekiliyor ama geri de dönüyor. Neden? Çünkü, dünyada gidebileceği seçenekler daraldı. Türkiye emsalindeki bazı ülkelerin sıcak paraya ihtiyacı yok, gelmesin diye Tobin vergisi ile kışkışlıyorlar bile. Bu durumda, artan riskine ve kırılganlığına rağmen sıcak para Türkiye’den, Türkiye de başka çaresi olmadığı için sıcak paradan vazgeçemiyor.  

devamı için: