Ver fasona, bak keyfine!

Metal sektöründeki 165 küçük işyerinde denetim yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) denetçileri, işyerlerinin 161’de mevzuata aykırılık tespit etti. MESS firmalarının denetimden kurtulmak için üretim süreçlerini bölerek bu küçük firmalara verdiğini belirten denetçiler, bu işyerlerinde İş Kanunu’ndaki ücret, fazla çalışma ve genel tatil ücreti, yıllık ücretli izinle ilgili maddelere ve çalışma surelerine uyulmadığını tespit etti.

Metal işkolunda işveren örgütü MESS ile Türk Metal Sendikası toplusözleşme görüşmeleri devam ediyor. Ancak sektörde bu firmaların fason işlerini yapan işyerlerinde çalışan işçilerin çalışma koşulları ise sözleşmelerde dikkate alınmıyor. 2011 yılında Ankara, Bursa, Eskişehir, İzmir, Kayseri ve Konya illerindeki fason 165 işyerinde ÇSGB denetçileri denetim yaptı. Denetimler sonucu hazırlanan Metal Sektöründe Çalışan İşçilerin Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Programlı Teftiş Sonuç Raporu’na göre bu işyerlerinin hiç birinde TİS yapılmadığı tespit edildi. İş sözleşmesi olmadığı, işçilerin güvencesiz ve sendikasız çalıştığı  için de işyeri ve çalışma koşullarının işçiler aleyhine kötüleştiği ifade edildi.

FAZLA MESAİ DE SINIR TANINMADI

İşyerlerinin 161’nde de İş Kanunu’ndaki hükümlere aykırılık tespit eden denetçiler, en fazla aykırılığın çalışma sürelerine uyulmaması ve fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesinden kaynakladığını ifade etti. Denetçiler, Çalışma sürelerine uyulmamasının, MESS firmalarının şart koştukları sürede verilen işin bitirilmeye çalışılmasından kaynakladığına dikkat çektiler.

Ayrıca raporda 165 işyerinin 93’ünde ücretlerin eksik ve zamanında ödenmediği belirlendi. Diğer yandan fazla mesai sürelerini yılda 270 saat ile sınırlayan yasa hükümleri de fason üretim yapan işyerlerinde uygulanmıyor. İşçilerin fazla mesaiye zorlandığı tespiti yapılan raporda, işçilerin haftalık tatil izinlerinin de engellendiği ifade edildi. Denetlenen 112 iş yerinde günlük, haftalık çalışma sürelerine uyulmadığı ve bu sürelerin kayıt altına alınmadığı, elektronik ortanda kayıt altına alınan çalışma sürelerinin ise dışarıda müdahaleyle silindiği ortaya çıktı.   

YASAKLAR FASONLA DELİNİYOR

Ana üretici konumunda olan firmaların kendi işyerlerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmeleri nedeniyle iş mevzuatı hükümlerine uyduklarını belirten Bakanlık denetçileri, ana firmaların iş mevzuatındaki hükümlere uymamak için fason üretime kaçtıklarına raporda dikkat çektiler. Rapora göre, Ana üretici konumundaki firmalar iş sağlığı ve güvenliği konusunda sıkıntılı gördükleri ve mevzuat engelleri, toplu iş ilişkilerinden kaynaklanan kurallar nedeniyle, kendi işyerlerinde gerçekleştiremedikleri bir takım üretim süreçlerini ikinci ve üçüncü yan sanayi olarak nitelendirilen işyerlerine devir ediyor.

‘DÜŞÜK ÜCRET FAZLA MESAİYE MECBUR BIRAKIYOR’

Çalışma Bakanlığı denetçileri raporlarında işçilerin bu koşullara neden rıza gösterdiklerine ilişkin de görüşlerini belirtiyor. Denetçilere göre, küçük işletmelerde çalışan işçiler düşük ücret aldıkları için fazla mesailerle ücretlerini arttırmaya çalışıyorlar. Ancak birçoğu da bu fazla mesai ücretlerini alamıyor.

Kaynak: Evrensel Gazetesi