IndustriALL Küresel Sendika ile IndustriAll Avrupa Sendikası'nın iklim politikası konusundaki ortak açıklaması

EMİSYONUN AZALTILMASI VE İSTİHDAM YARATILMASI:

COP 21 Konferansı ve sendikal hareketin rolü

Bu açıklama, 30 Kasım-11 Aralık 2015 günlerinde Paris'te yapılacak İklim Değişikliği Üzerine Birleşmiş Milletler Çerçeve Sözleşmesi Taraflarının 21. Konferansı'nın (COP 21) hazırlık sürecinde IndustriALL Küresel Sendika ile onun kardeş örgütü IndustriALL Avrupa Sendikası açısından önem taşıyan şu beş ilkeyi ortaya atıyor:

1. Düşük karbonlu ekonomiye adil geçiş ihtiyacı
2. Sendikal hareketin sürdürülebilirlik yaklaşımı
3. Sanayiyle ilgili sektörel sorunlar
4. Çevrenin korunmasının gerekleri
5. Sürdürülebilir istihdamın yaratılmasının gerekçesi

Bizler dünya ölçeğinde 50 milyonun üzerinde işçiyi temsil eden sanayi sendikalarının federasyonlarıyız. Bizim görüşümüz işverenlerin görüşlerinden ve çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerinin görüşlerinden farklıdır. Üyelerimizin istihdam edildiği sanayi sektörleri genellikle sorun yaratmakla suçlanır. Ama öte yandan sanayinin, sürdürülebilir istihdam ve teknolojik ilerleme sağlayarak iklim değişikliğinin etkisinin hafifletilmesine yardımcı olacak, topluma ve işçilere yarar sağlayacak öncü teknolojiler uygulaması beklenir.

Küresel üretim ve ekonomik gelişme son on yıl boyunca hızlı bir değişim geçirdi. Küreselleşmenin sonuçları, tedarik zincirlerinin yenilenmesi ve üretimin giderek artan digitalleşmesi, sanayi üretimi ile sanayi istihdamı üzerinde, keza sanayinin küresel [ölçekteki ekolojik] ayak izi üzerinde muazzam bir etki yaratıyor. Bu zorluklar hedefe yönelik politikalar ve yatırımlarla aşılıp birer fırsata dönüştürülebilir. Böyle yapmamak ya da daha kötüsü, finansal ve çevresel krizleri maliyet ve istihdamı kısmanın mazereti olarak kullanmak, sadece çevrenin korunması konusunda harekete geçmeyi geciktirecek ve sonuçta daha pahalıya patlayacaktır. Elbette yıkım, onarım ve yeniden inşa değil, önleme, öngörme ve uyarlama tercih edilmelidir. Küresel finans krizinin bitmek bilmeyen etkileri, serbest piyasa denen şeyin kendi başına çözüm üretmeyeceğini hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kanıtladı.

Paris'te yapılacak görüşmelerin iklim değişikliğine sosyal ve ekonomik bir yanıt getirmesi gerekecek. Ana hedef, sonunda sera gazı emisyonlarında kayda değer bir indirim sağlayacak, hukuken bağlayıcı, güçlü bir uluslararası anlaşma ortaya koymaktır. Sendikaların, iklim politikasının ayrılmaz bir unsuru olarak sosyal adalet ve uzun vadeli istihdam politikalarına yönelik yerleşik talepler doğrultusunda ulusal ve uluslararası düzeyde daha fazla baskı uygulaması gerekiyor. Ancak istihdam sorunları iklim politikasıyla yeterince bütünleştirildiği takdirde, ekonomik, teknolojik ve sosyal değişim, düşük emisyonun ve adil toplumun gerçekleşmesine yönelebilir.

Adil Geçiş

Biz kesin önlem alsak da almasak da, dünya önemli bir dönüşümün eşiğinde. İklimin bozulması işsizlik, kuraklık, kıtlık, sel, hastalık, yoksulluk biçiminde ağır ekonomik vb etkilere --ve hemen hemen kaçınılmaz biçimde savaşlara-- yol açacaktır. Öte yandan, felaket boyutundaki iklim değişikliğini önlemek, mevcut üretim ve tüketim modellerinde önemli ve zorlu bir yeniden yapılanma gerektirecektir. Adil Geçiş kavramı şudur: Kamu yararına alınan kararların maliyet ve yararlarının –yeryüzü iklimini korumak için gerekenler de dahil-- adil bir biçimde paylaşılması gerekecektir. Düşük karbonlu ekonomiye adil geçiş mümkündür ve iklim eylemini sürdürülebilir ekonomik büyüme ve toplumsal ilerleme için bir itici güç haline getirebilir.

Adil geçiş hem bugünün hem yarının işçileri için umutlu bir gelecek içermelidir. Birçok araştırmacı sürdürülebilir ekonomiye yöneliş sürecinde çevreyi korumaya dönük çok sayıda yeni iş alanı yaratılacağını öngörüyor olsa da, bugünün istihdam koşullarında çalışan işçileri görmezden gelemeyiz. Onlar için, ilk seçeneğimiz, sürdürülebilir olup olmadığına ya da sürdürülebilir kılınıp kılınamayacağına bakarak mevcut iş alanlarını korumak olacaktır. Bununla birlikte, ancak sendikaların katılımıyla gerçekleştirilebilecek değişimin eli kulağında ve adil bir şekilde ele alınması gerekiyor. İklimi korumak için gerekli önlemlere sendikal hareketteki direniş, büyük ölçüde, belli sektörlerde ya da bölgelerde bunun sonucunda ortaya çıkacak iş kaybı korkusundan kaynaklanıyor. Eğer işçilere işleriyle şantaj yapılacak olursa, bazı sendikalar “savunulamaz olanın son savunucuları” olma tehlikesini göze alabilir ve kaybedecek olan elbette çevredir. Bu nedenle işçilerden çevrenin korunması ve işleri arasında bir tercih yapmaları istenmemelidir.

Adil geçiş programının işçilere, ailelerine ve bulundukları toplumsal çevreye yaklaşımda esnek olması ve herkesi kapsaması, her duruma uyarlanabilir olması gerekiyor. Adil geçiş sendikaların istihdamdan vazgeçmeyi kabul ettiği bir intihar anlaşması değildir. Sadece işsizliği artırmaktan ibaret bir program değildir. Yeni ekonomide sürdürülebilir istihdam yaratılmalıdır. Adil geçiş, sözgelimi, küçülen sanayilerdeki işçilere, ücretleri, çalışma koşulları ve sendikaları korunmak koşuluyla, genişleyen sektörlerde iş bulma kanalları sağlayacaktır. Bu gelişmeyi kolaylaştıran eğitim ve yeniden beceri kazandırma programları gibi sosyal önlemlerin sağlanması bu bağlamda kesinlikle önem taşıyor. 

Maliyet sorun değildir. Uyarlama sürecine, gelişmeye ve adil geçişe kaynak yaratmanın birçok yolu var. Sözgelimi, 2010'da Toronto'daki G20 zirvesinde mali spekülasyonla ilgili küresel vergi fikrinden vazgeçilmesi basiretsizlik ve sorumsuzluktu. Böyle bir “Tobin vergisi” ya da mali işlem vergisi, iklim değişikliğiyle etkin bir şekilde mücadele etmek ve adil geçişi sağlamak için gerekli kaynağı kolayca yaratabilecek ve bu arada, küresel finans krizi sırasında finans sektörünün kurtarılması nedeniyle toplumun üstlendiği maliyetin bir bölümü de sonuçta karşılanmış olacaktı. Bir başka seçenek olarak, dünyada askeri harcamalara giden para ve kaynakların sınırlı da olsa bir bölümünün bu alana yöneltilmesi, vergi cennetlerine ve yasalardaki boşluklara son verilmesi, vergi kaçırmaya ve vergi yolsuzluklarına karşı sert önlemler uygulanması sonucunda sağlanacak kaynaklar projenin bütününü finanse edebilecektir. Halen en varlıklı yüzde 1'lik kesim küresel servetin yüzde 48'ini kontrol ediyor ve bu kesimin payı giderek artıyor.

Çevrenin korunması, ekonomik ve sosyal gelişme, yoksulluğun ve eşitsizliğin kökünün kurutulması, insan hakları, sendikal haklar, demokrasi, askersizleştirme ve barış en azından bir avuç en varlıklı kesimin vergi ayrıcalıklarının savunulması, yolsuzluğa batmış bankerlerin kurtarılması ya da silahlanma yarışının yeniden başlatılması kadar önemlidir. Adil geçişin mesajı umut mesajıdır: İnsana yakışır çalışma ve sosyal adalet çevrenin korunmasıyla birlikte var olabilir.

Sürdürülebilirlik: Sendikal Hareketin Görüşü

Sürdürülebilirlik insan hakları ile sendikal hakları, ekonomik gelişmeyi ve elbette çevrenin korunmasını içeriyor. Sürdürülebilirliğin sosyal ve çevresel koşulları arasındaki dengedir ki sendikal hareketin sürdürülebilirlik sorunları konusundaki güvenilirliğini sağlar. Ancak sosyal, ekonomik ve çevresel sorunların bütünleşmesi (entegrasyonu) dünyayı sürdürülebilir bir geleceğe taşıyacaktır.

Sürdürülebilir gelişme, basit bir şekilde, gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini tehlikeye atmaksızın, bugünkü kuşakların ihtiyaçlarını karşılayan gelişme olarak tanımlanıyor. “İhtiyaçlar” kelimesinin anlamı bu basit tanımı karmaşıklaştırıyor. Bugünün ihtiyaçları enerjiyi, gereçleri ve diğer sanayi ürünlerini –ve bunların yarattığı istihdamı-- içeriyor. Yarının ihtiyaçları ise buna temiz bir çevreyi ve istikrarlı bir iklimi ekliyor.

Eğer dünya çevreyi koruyamazsa, hepimizin sırf doğal afetlerle ve onların sonuçlarıyla değil, aynı zamanda ekonomik yıkım ve sosyal çözülmeyle de karşı karşıya kalma tehlikesi var. Öte yandan, eğer çevresel ya da ekonomik sorunları toplumsal bağlarından ve etkilerinden kopararak sadece dar tanımıyla ele alacak olursak, kültürleri, toplumları, toplulukları, işletmeleri ve emek insanlarının geçimini yıkıma uğratabiliriz ve bunun karşılığında onlara verecek hiçbir şeyimiz kalmaz. Bu sorunların tümünü dengelemek ve bütünleştirmek, sürdürülebilirliğin özüdür. Koşullar kıtadan kıtaya ve bölgeden bölgeye değiştiği için, çözümlerin ille de tek tip olması gerekmiyor. Bu nedenle, ülkelerin ve sektörlerin katkılarının sorunun farklı yönlerine odaklanması gerekebilir.

Sendikaların, faaliyetlerinin doğası itibariyle, çevre sorunlarıyla uğraşma konusunda köklü bir geçmişi var. İşçileri etkileyen meslek hastalıkları genellikle birçok çevresel tehlikenin ilk uyarı belirtileriydi. Bu konuda sendikalar, işçileri ve çevreyi koruyan ve işletmelerin faaliyetini sürdürmesini sağlayan sürdürülebilir çözümler geliştirdi. Gelecek kuşaklar için çevreyi korumak, sürdürülebilirlik açısından zorunlu, ama yeterli değildir. Ekonomik gelişme, servetin adil dağılımı, sosyal refah, eşitlik, barış ve insan hakları gibi diğer sendikal değerlerin eklenmesi, sürdürülebilirlik için kapsamlı bir çerçeve oluşturmak için gereklidir.

Sektörel Sorunlar

Sanayi sendikaları olarak, ağır sanayinin birçok kesiminde işçileri temsil ediyoruz ve bundan gurur duyuyoruz. Bu sanayi kolları düşük karbonlu bir ekonomi yaratmak için gereken malzemenin üretilmesinde hayati önem taşıyor. Ama üretimin çevreyle ilgili yönlerini de görmezden gelemeyiz. Bir yandan istihdamı sağlar ve eşit koşullar oluştururken, öbür yandan sera gazlarını azaltacak ve çevreyi koruyacak önlemleri savunmakta öncü rol oynamalıyız.

Ticarete açık hiçbir sanayinin bu geçişten muaf olmadığını akıldan çıkarmamak gerekiyor. Bu konuda, yatırımın daha düşük emisyonlu teknolojilere ve üretime yönelmesine katkıda bulunacak olan, emisyon ticareti için küresel bir piyasa oluşması beklentisi ve karbon fiyatlarının zaman içinde yükselmesinin kaçınılmazlığıdır.

Karbon emisyonlarıyla ilgili uluslararası düzenlemenin, bağlayıcı olmadıkça ve eşit biçimde uygulanmadıkça, karbon sızıntısına/kaçağına (ağır sanayilerin uluslararası düzenlemeye uyan ve onu uygulamaya çalışan ülkelerden önlemlerin daha zayıf olduğu ya da bulunmadığı ülkelere kaymasına) yol açacak olmasından kaygı duyuyoruz. İklim değişikliğiyle ilgili düzenlemeler, güçlü emisyon programlarından yoksun ülkelerin haksız bir avantajdan yararlanmamasını sağlamak için, uluslararası rekabet gücüyle ilgili etkin hükümler içermelidir. Bu tür hükümler, ihracat piyasaları için üretilen enerji yoğun ürünlerde “sınırda düzenleme önlemleri” getirmelidir.

Yenilenebilir enerji gibi karbonsuz enerji kaynaklarına yatırımın, tıpkı karbon yakalama ve depolama teknolojileri, gelişmiş prosesler ve sürdürülebilir ürünler gibi, hayati önem taşıdığına inanıyoruz. Aksi takdirde, tesislerin bir ülkede kapılarını kapatıp daha ucuz ve çevreye zararlı koşullarda faaliyet gösterebilecekleri ülkelerde yeniden faaliyete geçtiklerine tanık olacağız. Bu ise küresel ısınma sorununu daha da ağırlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyecektir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomileri emisyonların engellenmesi konusunda aynı biçimde davranmaya teşvik etmenin bir yolu, uluslararası rekabet gücü hükümlerinin (sınırda düzenleme önlemleri dahil), ilgili ülkelerde “karbon fiyatlandırması” ya da “emisyon üst sınırı ve ticareti” sistemlerinin uygulanmasıyla eşzamanlı yürürlüğe girmesini sağlamaktır.

Ek I'deki, Ek II'deki ve Ek I dışı ülkeler¹ karbon fiyatlandırmasını oluşturmak için farklı takvimler uygulayabilir.

Birçok gelişmekte olan ülkenin iklim değişikliğinin etkilerine uyum gösterme kapasitesini şöyle artırabiliriz:

• Yeşil İklim Fonu'nun eksiksiz ve şeffaf işlerliğini sağlayarak.
• Karbon azaltma stratejilerini yaygınlaştırarak.
• Üretimi başka bir yere kaydıran şirketlere mevcut en iyi teknolojiyi kullanma zorunluluğu getiren programlar geliştirerek.
• Ticaret kurallarının çevre hedeflerine zarar vermemesini sağlamak için Dünya Ticaret Örgütü kurallarının değiştirilmesini talep ederek.
• Gelişmekte olan ülkelerin emisyonları etkin bir şekilde ölçmesini sağlayacak bilimsel bilgiyi paylaşarak.

Çevrenin Korunması

İklim değişikliğinin hepimizi etkilediğini ve hepimizin çözümün bir parçası olabileceğimizi kabul ediyoruz. İklim değişikliğinin üstesinden gelmede uluslararası bir yaklaşım gerekiyor. İklim uzun bir dönem boyunca yaşanan ortalama hava durumu anlamına geliyor. İnsanların küresel iklim üzerindeki asıl etkisi, fosil yakıtların yanması sonucunda başlıca sera gazlarının emisyonu, ormanların kesilmesi ve belli tarım yöntemlerinin uygulanması yoluyla oluyor. Bilim insanları, bu gazların atmosferdeki yoğunluğunun artık on binlerce yıldır görülmemiş düzeylere ulaştığı kanısındalar. İklim değişikliği bugün dünyanın karşı karşıya bulunduğu en büyük çevre sorunudur. Küresel sıcaklıkların yükselmesi, hava modellerinde değişikliklere, deniz seviyelerinin yükselmesine, özellikle duyarlı bölgelerde ciddi sorunlar yaratan aşırı hava olaylarının sıklaşmasına yol açacaktır.

İklim koruma politikalarından mali sorumluluk son derece tartışmalı bir konudur. Çünkü belli önlemlerin olası maliyetleri ve kullanımları konusunda güvenilir ve kesin bilgi sağlamak zordur. Ne var ki, sözgelimi Hükümetlerarası İklim Değişikliği Kurulu'nun saptamasına göre, uyum gösterme ve azaltma çabaları, eylemsizlik ve kesintisiz iklim değişikliği senaryosuna oranla hem daha etkin hem de daha verimlidir. Kısa vadeli çevresel ve teknik, ekonomik ve sosyal etkilerin ötesinde, olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalacak gelecek kuşaklarla ilgili sosyal sorumluluk açısından bugünün toplumu için etik kaygılar da söz konusudur. Bu itibarla, iklim değişikliğiyle başa çıkmanın insanlık için hayati önem taşıdığı konusunda genel bir mutabakat vardır. Bütün ülkelerin iklim değişikliğini azaltma sorumluluğu bulunmakla birlikte, küresel emisyonları azaltma ve küresel iklim politikasına öncülük etme konusunda en büyük sorumluluğun büyük sanayi ülkelerine düştüğü açıktır.

Sendikaların bu alanda uluslararası bir çerçeve oluşturulmasına öncülük etmesinin hayati önem taşıdığına inanıyoruz. Sendikalar bu konuda şunları yapabilir:

• İklim değişikliği konusunda sendikalar arasında dayanışma ve ortak tutum oluşturmak.
• Çokuluslu şirketlerden iklim değişikliği sorunları konusunda kolektif eylemle hesap sormak.
• Adil (sağlıklı ve iyi işleyen) bir küresel emisyon ticareti rejimi oluşturmak, küresel sera emisyonlarında gelişmiş ülkelerin tarihsel sorumluluğu bulunduğunu kabul etmek ve tamamlayıcı sanayi politikalarından kopuk emisyon ticaretinin yetersizliğini görmek.
• Uluslararası iklim değişikliğiyle ilgili her anlaşmada uluslararası rekabet gücüyle ilgili hükümler yer almasını ve bu hükümlerin karbon fiyatlandırma planlarını ilk kabul eden şirketler ve ülkeler aleyhine sonuç doğurmamasını sağlamak.
• Yapılacak ticaret anlaşmalarında, bütün ülkelerin yükümlülüklere uymasını ve emisyonları azaltmasını özendirecek mali teşviklerin yanı sıra çevresel yükümlülüklerin de yer almasını sağlamak.
• Yoğun emisyonlu sanayilere yönelik geçiş düzenlemeleri oluşturmak için çevresel ve ekonomik nedenler olduğunu kabul etmek.
• Asıl tartışmanın istihdamı feda etmeksizin (sosyal yarar) emisyonların nasıl azaltılacağı (sosyal maliyet) konusunda olması gerektiğini kabul etmek.
• Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla ilişki kurmaya yönelik stratejiler geliştirmek.

Sürdürülebilir İstihdam Yaratılması

Düşük karbonlu bir küresel ekonomiye geçeceksek, bugün sanayide gözlenen ciddi ölçüdeki küresel beceri açığının üstesinden gelmek gerekiyor. Sürdürülebilir yeni iş alanları ya da “yeşil iş alanları” yaratılması konusu üzerinde hayli duruldu. Piyasada bu tür yeni ürünlere ve hizmetlere yönelik talep arttıkça, buna sanayideki değişim de eşlik edecektir ve işçilerin değişen beceri ihtiyaçlarını öngörmesi ve istihdam olanaklarını sürdürmesi gerekiyor.

Sektörlerimiz düşük karbonlu ekonomiye geçişin vazgeçilmez temelidir. Sürdürülebilir istihdam her zaman bir çevrecinin kafasındaki tanıma uymaz. 'Yeşil' ve geleneksel ekonomi arasında net ayırımlar yapılması mümkün değildir, çünkü bu iki kesim arasında hayati ekonomik ve endüstriyel bağlar vardır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yeni 'yeşil' ekonomi sektörleri geleneksel sanayi sektörlerinin katılımı ya da ürünleri olmaksızın var olamaz. Güneş teknolojisi kimya sanayisi olmadan, rüzgâr enerjisi ise çelik olmadan düşünülemez.

İşgücü piyasasının düşük karbonlu ekonomi yönünde dönüşmesi, ILO çalışma standartlarına dayanan ve güvencesiz çalışmada artışın olmadığı insana yakışır çalışma ve istihdam ile birlikte olmalıdır. Bu amaçla, şirketler ve işverenler, sosyal standartları benimsemek ve uygulamakla ve şirket sosyal sorumluluğu taşımakla yükümlü olmalıdır.

'Akıllı' ve büyük yatırım gerekiyor. Bu ise gelecekteki beceri ihtiyacının ve enerji verimliliğinin gerektirdiği niteliklere ve eğitime yapılacak yatırımı öncelikli görmek ve desteklemek demektir. Amaç, sürdürülebilir istihdam ve kamu desteği sağlamak, ağır sanayiyi düşük karbonlu ekonomiye hazırlamak için çevre dostu teknolojilere ve nihayet enerji verimliliğine ve teknolojik buluşlara katkıda bulunacak altyapı ve ağlara yatırım yapmaktır. Bağlayıcı enerji verimliliği standartlarının rolü, teknolojik buluşlara yönelik bu yatırımın gelişmesini sağlayacak araç olarak görülmelidir.

Sürdürülebilir küresel ekonominin gerçekleştirilmesi ve 'yeşil' sanayi istihdamına geçiş şu konularla sıkı sıkıya ilişkilidir:

• Küresel iklim politikasıyla bütünleşmiş etkin ve yeterli kaynağa sahip istihdam ve sosyal politika ihtiyacı.
• Bütün sektörlerde becerilerin ve yeteneklerin çevreye odaklı hale getirilmesi. Eğitim ve yeniden beceri kazandırma, mevcut mesleki eğitim ve yetiştirme programlarında çevresel unsurları (enerji verimliliğinin ve yeni teknoloji kullanımının teşvikini) dikkate almalıdır.
• Bu ise eğitim sistemlerine, araştırma, geliştirme ve buluşlara büyük ölçüde kamusal ve özel yatırım yapılmasını gerektirecektir.
• Bu programların hazırlanmasına ve uygulanmasına işçilerin katılımı ve şirketlerin sürdürülebilir gelişmesi konusunda bilgi alışverişi ve danışma hakları.

ORJİNAL BELGEYİ EKTEN BİLGİSAYARINIZA İNDİREBİLİRSİNİZ