Sendikal haklar daraltıldı

Türkiye'deki yasalara göre, toplu pazarlık süreci, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın verdiği yetki belgesiyle başlar. 2012 yılının başından bu yana Bakanlık, IndustriALL Küresel Sendika üyesi örgütler dahil, hiçbir sendikaya yetki belgesi vermiyor. Bu ise işçilerin toplu sözleşme hakkını kullanmasını fiilen olanaksız hale getiriyor. Bu keyfi ve yasadışı idari karar nedeniyle, ILO'nun 98 nolu sözleşmesinin, T.C. Anayasası'nın ve Toplu Sözleşme Grev ve Lokavt Yasası'nın hükümlerine aykırı olarak toplu pazarlık hakkı fiilen askıya alınmaktadır.

Edindiğimiz bilgiye göre, yetki belgesi verilmeyen işyerlerinin sayısı, [350.000 işçiyi kapsayan] 950 dolayındadır. Bu durum devam ederse sayının daha da artacağı açıktır. IndustriALL Küresel Sendika'nın şikâyetinde, Türkiye'den üye sendikaların sağladığı birçok örnek yer alıyor. İşçiler ve sendikalar ücretler, sosyal haklar ve diğer çalışma koşulları konusunda toplu sözleşme görüşmesi yapamıyor. Bu ise onları toplu pazarlık süreci aracılığıyla haklarını ve çıkarlarını savunma ve ilerletme konusunda korunmasız hale getiriyor.

İşçiler atılmaya açık durumda

Türkiye'de toplu pazarlık haklarının fiilen askıya alınmış olması, işçilerin örgütlenme özgürlüğüyle ilgili temel haklarından yararlanmasını olanaksız kılıyor. Sendikalar yeni örgütlenen işyerlerindeki üyelerine hizmet ve koruma sağlayamadığı için, işçiler sendikalara katılma konusunda çok ihtiyatlı davranıyorlar. Çünkü işyerlerinde işçiler her tür işten atmaya ve gözdağına açık durumdalar. Türkiye'de çeşitli sektörlerde IndustriALL'a üye sendikalar bu türden çok sayıda olayla karşı karşıya. ILO'ya yapılan şikâyet Türkiye'de son zamanlarda gerçekleşen iki örnek olaya özellikle değiniyor: Deri-İş'in örgütlendiği Togo Ayakkabı ve Birleşik Metal-İş'in örgütlendiği Ceha Büro Mobilyaları.

Mevcut durum, Türkiye'deki sendikalar açısından aidatların toplanmasında ve işyeri sendika temsilcilerinin seçilmesinde de güçlükler yaratıyor. Türkiye'deki yasalara göre, ancak işletmede yürürlükte olan toplu sözleşmeye taraf olan sendika veya toplu sözleşme yetki belgesini almış olan sendika aidat toplayabilir ve işyeri sendika temsilcilerini atayabilir. Bu durum sendikaların mali ve yapısal olarak yıkıma uğramasına yol açabilir.

IndustriALL Küresel Sendika'nın şikâyeti, ILO'dan, toplu pazarlık hakkının eksiksiz kullanılmasını sağlamak amacıyla, Türkiye'deki hükümetin 98 nolu Sözleşme'yi ihlali konusunda acilen inceleme yapmasını, sonuca varmasını ve tavsiyelerde bulunmasını talep ediyor.

IndustriALL'un Türkiye kökenli Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan bu konuda şöyle dedi: “Türkiye'deki iş yasalarında özgürlüklerin ve hakların daha da genişletilmesi yönünde bir iyileşme beklerken, toplu pazarlık hakkının bu şekilde fiilen askıya alınması, sendikal faaliyetin kapsamını daha da daralttı. Bakanlık başvurularımıza yanıt vermediği için, ILO'ya yapılan şikâyet, bugünkü kabul edilemez durumu düzeltmek için önemli bir çözüm yolu oluyor.”